برگه:TarikheMoaserV1.pdf/۲۴۳

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۲۰۹

و رعنایی هستیم و او قدر خدماتی را که بناپلئون کرده‌ایم می‌داند زیرا که این دو کشور امروز یکیست و نیز گفت: «بهمین جهة هریک از شما که مورد قدر دانی خاص برادر من واقع شده‌اید بیش از دیگران مورد قدردانی من خواهید بود». ما پاسخ دادیم که بازوهای ما و هنر ما و همهٔ خون ما در خدمت اعلیحضرت خواهد بود. سپس بمن تکلیف کرد باصفهان بروم و من گفتم گزارش باو خواهم داد و هرچه تصمیم بگیرد خواهم کرد.

پس از آن فابویه می‌گوید پیشنهادی دربارهٔ تاسیس توپخانهٔ ایران تهیه کردم که رونوشتی از آن را بفرانسه فرستادم. درنتیجهٔ همین کار فتحعلی‌شاه درجه دوم نشان خورشید را باو داد که سه درجه داشته است.

از آن پس افسران فرانسوی جداً مشغول کار شده‌اند. گاردان که در مراحل سفر مراقب فابویه بود وی را مأمور کرد گزارشی دربارهٔ خط سیر از استانبول بطهران تهیه کند. این گزارش فابویه در آن زمان شاهکاری از دقت و اطلاع و پشتکار بشمار رفته است. در آن زمان افسران فرانسوی هنوز از تغییر سیاست ناپلئون خبر نداشتند و همه مطمئن بودند که چیزی بلشکرکشی او بهندوستان از راه ترکیه و ایران نمانده است، بهمین جهة با کمال شوق و ذوق باین کار دل داده بودند. سندی بخط فابویه از آغاز ژانویه ۱۸۰۸ (ذی‌القعدهٔ ۱۲۲۲) باقیست که می رساند تا آن زمان هنوز فرانسویان مقیم ایران نمی دانستند لشکرکشی بهندوستان دیگر از چشم ناپلئون افتاده است. درین گزارش فابویه وسایل عبور ۱۲ تا ۱۵ هزار سرباز فرانسوی را از استانبول تا مرز هندوستان پیش‌بینی کرده است.

درین گزارش فابویه چنین اظهار عقیده کرده است که قوای فرانسوی فقط باید موقعی از فرانسه حرکت کنند که مطمئن باشند در ایران نیرویی که کاملا باصول اروپایی تربیت شده برای یاری با آنها حاضرست و لوازم جنگی که در آن روز مطلقاً در ایران وجود نداشت فراهم شده است. بهمین جهة فابویه اهتمام کامل داشت که معایب سازمان نظامی ایران را کشف کند و باصلاح آن بپردازد. در گزارش مخصوصی که درین زمینه داده صریحاً می‌گوید از میان همه همسایگان ایران تنها باید از روسیه بترسد زیراکه همسایگان دیگر همه از نظر نظامی از ایران پست ترند و تنها وسایل نظامی ایران از روسیه کمترست.

در زمینه قیاس نیروهای نظامی ایران و روسیه مینویسد: «از این سو استحکامات مرزی ایران یک عده قلاع بازیچه و کاملا بیهوده است. فضاهای آنها بسیار وسیعست اما هموار نیست و بیشتر آنها را از خشت ساخته‌اند. بعضی از آنها بارو دارند اما بسیار کوچک و مانند برجیست که تیزی و پیشآمدگی ندارد و بهمین جهة بی‌فایده است.»