برگه:TarikheMoaserV1.pdf/۲۴

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۱۴

تیمور گورکن هم همین‌کار را کرده است. درنظر مورخ دقیق ژرف‌بین هیچ تردید نیست که تیمور قطعاً از نژاد همین ازبکان امروز بوده است زیراکه نه‌تنها در سرزمینی که ایشان هنوز آنجا هستند بجهان آمده و پرورش یافته است بلکه زبانی‌که وی و همهٔ بازماندگانش تا آخرین روزی که بوده‌اند بدان سخن میرانده‌اند همان زبان ترکی جغتایی یا جغتایست که زبان ازبکان امروز باشد، همهٔ بازماندگان تیمور بدین زبان سخن میرانده و شعر می‌گفته‌اند و یکی از شاهکارهای نر این زبان کتاب معروف بابرنامه است که خاطرات و یادداشتهای ظهیرالدین بابر موسس سلسله بابری هندوستان و نوادهٔ تیمور است و چون وی نیز بهمین دلایل خود را از بازماندگان مغول میدانسته خاندانش بسلسلهٔ مغول معروف شده و حتی اروپاییان پادشاهان بابری هند را «مغول بزرگ» می‌گفتند.

قاجارها نیز برای اینکه به جهان‌گیریها وکشورگشایی های چنگیز فخر کنند و خود را در آن شریک و سهیم بدانند بخطا خود را مغول دانسته و نسبت خود را نخست بتیموریان و از آن راه به ایلخانان مغول رسانده و حتی قراقویونلوها و آق‌قویونلوها را هم که با ایشان معروف نزدیک بوده‌اند با خود درین نسبت نادرست شریک کرده‌اند.

این ادعای شفاهی سرکردگان قاجار را تاریخ نویسان این سلسله پر و بال داده و همه در آن بحث کرده‌اند. چون سراسر این ادعا بی بنیادست نقل آن ضرور نیست و تنها به کلیات آن اکتفا میکنم. این مورخان گفته‌اند که قاجارها با هولاکوخان پیشوا و سرکردهٔ مغول در ۶۵۶ هجری وارد ایران شده‌اند و تا ۷۳۶که سلسلهٔ ایلخانان مغول منقرض شده بحال چادرنشینی و بیابان‌گردی از کنار جیحون گرفته تا دشت مقان زندگی کرده‌اند و چون در ۷۳۶ دست ایلخانان از پادشاهی ایران کوتاه شد ایشان زندگی خود را در خطر دیدند و از ایران بشام یعنی سوریهٔ کنونی هجرت کردند تا اینکه تیمور گورکن در ۸۰۳ بدان سرزمین رسید و قاجارها را در آنجا دید، ایشان را جزو لشکریان خود پذیرفت و با خود بایران بازگردانید.

دور نیست که قاجارها وقتی بسرزمین سوریه رفته باشند و احتمال هم می رود که این سفرشان پس از استیلای مغول روی داده باشد و نیز ممکنست که تیمور ایشان را بایران آورده باشد اما این وقایع چنانکه تاریخ گواهی میدهد سبب دیگر دارد و پیوستگی ایشان را بمغول نمیرساند بلکه نسبت ایشان را بترکان غربی منتهی میکند.

پیش ازین گفتم که در مرزهای شمال غربی ایران در آن سوی کوههای قفقاز طوایف مختلف از نژاد ترک ساکن بوده‌اند. در سال ۶۱۹ هجری مغولان از همین راه قفقاز بروسیهٔ امروز و به سرزمین سلاوها تاختند و تا سال ۷۰۲استیلای مغول بر همهٔ روسیه باقی بود و سپس تا ۸۶۶ بر قسمتی ازین کشور مستولی بوده‌اند. در آغاز قرن هشتم هجری که