برگه:TarikheMoaserV1.pdf/۱۶۷

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۱۳۷

که ضعیف بودند بآنها حمله نکرده است. البته میل ندارد کشمکشی که پستی خود را در آن حس کرده است از سر بگیرد. وضع نظامی شاهزاده عباس میرزا خیلی مانده است که استحکام جالبی پیدا کند و همهٔ کوششهای عالی حضرت تنها آنست که خواستار حمایت اعلی حضرت باشد، برای اینکه ایالات ایران را که در دست روسیه است فوراً تخلیه کنند. دربارهٔ تمایلات همهٔ مردم این ولایات در حق ایران اشتباه میکند. البته از استیلای روسها شکایت دارند؛ ولی باز آن را بر استیلای مستبداتهٔ ایران ترجیح می دهند و تنها در اندیشهٔ استقلال خود هستند، زیراکه حال مضطرب و شرارت‌آمیزشان سبب میشود که با بی‌حوصلگی هر تسلط بیگانه را تحمل کنند. اما فداکاریهایی که عالی حضرت مدعیست برای سازمان نوین نظام کرده است بسیار مبالغه آمیزست. مخصوصاً کارهای ساختن توپ و تفنگ هر روز دوچار وقفه است زیراکه آن کارها را بطفیل حکمران اصفهان و شیراز میکنند.

بند ۱۰ شامل چند ملاحظهٔ درستست. تنها این ایراد را دارم که تردیدست انگلیسها توانسته باشند بر افغانها هم نفوذ پیدا کنند. اینها که از سرنوشت هندوان آگاه شده‌اند طبعاً از استیلاجویان بیزارند. مخصوصاً از وقتی که بی‌اعتمادند که چند سال پیش شرکت هند اقداماتی کرده است تا دربار ایرانرا وادار به حمله بر زمان‌شاه بکند، زیرا که اندیشهٔ او این بود با سیکها و مهاراتها همدست بشود و بر انگلیسها بتازد. اما از یک سو شرکت هند مشغولست روابطی با مللی که در اطراف رود سندند برقرار کند، تا اینکه اگر فرانسویان بر متصرفات انگلیس در هند لشکر بکشند خط دفاعی در کنار این رود داشته باشد. از سوی دیگر خودداری نخواهد کرد و درصدد خواهد بود دشمنانی را بر ایران برانگیزد، زیرا می‌بیند رابطه را با انگلستان قطع کرده است. بدین‌گونه می توان پیش بینی کرد که عمال انگلیس که با افغانها مربوطند طرفدارانی در میان این مردم بدست بیاورند، خواه بوسیلهٔ پول دادن بیکی از سران یاغی و خواه بوسیلهٔ دادن توپخانه و یاوری بشجاع‌الملک پادشاه در برابر ایران که آشکار دشمن اوست.

در بندهای ۱۱ و۱۲ عالی حضرت دوباره بموضوع تخلیهٔ ایالات ایران از تصرف روسها برمی‌گردد. پیداست که این موضوع عمده‌ایست که خاطرش را مشغول کرده و مخصوصاً مربوط بآبروی اوست. نمی‌تواند باین اندیشه تن دردهد که مجبور شود برای بیرون کردن روسها نیرو بکار ببرد؛ و می‌توان پیش بینی کرد که اگر بواسطهٔ مساعدت اعلی حضرت باسترداد ایالاتی که از دستش رفته است کامیاب نشود روی خوشی بتقاضاهایی که ممکنست فرانسه در آینده ازو بکند نشان ندهد.

بند ۱۳ تکرار آن چیزیست که فتحعلی شاه در باری که در هفتم این ماه بمن داده بود گفته است. ولی عالی حضرت بی‌حوصلگی بسیار آشکار می‌کند که هنوز اطمینانی از سوی