که جانشین آرکاریوس شده بود مبلغی خراج باو داد اما مارسین[۱] که بعد از تئودوز امپراطور مشرق شد در جواب آتیلا که مطالبهٔ خراج از او میمود گفت طلای من مال دوستان است و بدشمنانم آهن میدهم. آتیلا از این جواب سخت باک نداشت اما چون شنیده بود تسخیر قسطنطنیه ممکن نیست مصمم شد بلای خدائی را متوجه ممالک دولت غربی نماید و ژانسریک سابق‌الذکر هم او را باینحرکت ترغیب و دعوت میکرد پس با ششصدهزار نفر از رود رن عبور نموده داخل گل شد (سنه ۴۵۱). هرچه آبادی در سر راه خود دید از بلاد معظمه و غیرها بباد غارت و خرابی داد تا بشهر ارلئان[۲] رسید و بمحاصرهٔ آن پرداخت. دهشت و اضطراب عموم مردم را فرا گرفت چه بلای خدائی هرجا میرسید سنگ روی سنگ نمیگذاشت اما در این موقع ائسیوس وزیر والانتی‌نین تمام قبایل ژرمن را جمع کرده بمقابلی آتیلا برانگیخت. خان مجبور شد دست از محاصرهٔ ارلئان بردارد پس در نزدیکی شهر تروا مابین وحشیان مخرب و وحشیان تمدن‌دیدهٔ عیسوی‌شده جنگ هولناکی واقع شد و آتیلا مغلوب گردیده مراجعت نمود و سال بعد بطرف ایطالیا هجوم برد و شهر اکیله[۳] را خراب کرد بطوری که سکنهٔ آن ناچار بمردابهای مجاور پناه بردند و شهر ونیز[۴] را بنا نمودند. بلاد دیگر هم متعدد ویران ساخت تا
