که کناره نکند و باز همان اقتدارات را داشته باشد پس رسماً فرمانفرمائی کل عساکر و حکومت ایالات را باو واگذار نمود و عنوان امپراطور[۱] باو داد و معنی این کلمه در آنزمان فقط فرمانفرما بود و معنی حالیه را نداشت و باز برای اینکه او را تفخیم مخصوص کرده باشند لقب تازه‌ای برای او وضع کردند و آن کلمهٔ اگوست[۲] بود که بمعنی معظم میباشد و جزء اسم اکتاو گردیده است. پس برحسب ظاهر عناوین و مشاغل و مناصب سابقهٔ دولت روم و مجلس سنا و مجلس ملی بجای خود باقی است لکن اکتاو اگوست با لقب امپراطوری و فرمانفرمائی کل قشون رئیس مطلق دولت و در واقع سلطان میباشد. جمهوری و تسلط سنا از میان رفته و دولت روم سلطنتی و امپراطوری شده است.
--( فصل هیجدهم )--
اگوست و ترتیب دولت امپراطوری
اگوستبعد از جنگ اکسیوم باز مدت چهل سال مملکت‌داری کرد و ترتیبات دولت امپراطوری را کامل نمود. قدرت او باندازهٔ یک سلطان مطلق بود لکن همواره از قبول عنوان سلطان و دیکتاتر بلکه از اختیار اسباب و لوازم ظاهری سلطنت نیز احتراز میکرد و از ترس اینکه رومیها رنجیده او را هم مثل قیصر بقتل رسانند همیشه مثل یکنفر کنسول ساده راه میرفت با آنکه حق
