را که مقهور میساخت مجبور میکرد که اراضی خود را تسلیم نمایند و آن اراضی ملک دولت یعنی متعلق بملت روم میشد و غالباً اراضی را که بطریق مذکور بدست میامد سه قسمت میکردند. یک جزء را بسکنهٔ اصلی مسترد میساختند مشروط بر اینکه خراجی نقدی یا جنسی در عوض بدهند. یک قسمت از اراضی قابل زرع و مراتع را هم به پوبلیکنها اجاره میدادند و مابقی را بایر میگذاشتند و هریک از افراد ملت روم حق داشت قطعه زمینی از این اراضی بایر را متصرف شود و در آنجا زراعت یا گله‌داری نماید ولی تمام اراضی از هر قسم بود همواره در ملکیت دولت روم باقی میماند و هر وقت دولت میخواست میتوانست از کسانیکه آنها را متصرف هستند پس بگیرد.
چون تیبریوس گراکوس برتبهٔ وکیل‌الرعایا رسید بملت روم تکلیف کرد قانونی وضع نمایند که بموجب آن کسانیکه اراضی خالصه را متصرف میباشند آنرا بدولت واگذار کنند و فقط قسمتی از آنرا برای خود نگاه دارند و دولت اراضی مذکور را بمردمان فقیر بدهد تا آنها هم ممر معاشی داشته باشند و در شهر روم ازدحام نکنند و این کار موافق قانون رومی صحیح بود و کسی هم حق شکایت نداشت زیرا که اراضی خالصه متعلق بدولت روم بود و کسیکه آنرا تصرف نموده نمیبایست خود را مالک آن بداند لکن اجرای این قانون که معروف بقانون اراضی[۱] شده بسیار
- ↑ Loi agraire
