بقتل آنها مأمور میساختند و اتفاق افتاده که در یک مورد متجاوز از شصت پلنگ بطریق مذکور بهلاکت رسانیدهاند و اما جنگ غلامان[۱] که عادتی بود که رومیها ظاهرا از مردم اتروسک اخذ نموده بعد شرح آن خواهد آمد.
زنهای رومی در قدیمالایام از خانه بیرون نمیآمدند و مراقب خدمتکاران خود بودند و بهترین تمجیدی که دربارهٔ زنی میخواستند بکنند این بود که بگویند همیشه در خانه بسر میبرد و مشغول رشتن میباشد. شوهرها بر زنها اختیار تام داشتند و میتوانستند دربارهٔ آنها محاکمه کنند و حکم بقتل ایشان دهند. حق طلاق دادن هم داشتند لکن اجرای این حق شایع نبود.
بعد از فتوحات نسوان رومی هم تغییر وضع دادند. از خانهها بیرون آمدند و سوار عراده شدند و به تئاتر و تماشاگاه رفتند و باجرای آداب مذهی خارجی از قبیل آداب ایزیس[۲] ربةالنوع مصری یا سیبل ربةالنوع آسیای صغیر پرداختند. جهل و بیکاری ایشان کمافیالسابق باقی بود اما آزادتر شدند و نوعی از مزاوجت هم مرسوم شد که زن بکلی در تحت اختیار شوهر نباشد و اگر یکی از زوجین بخواهد از دیگری منفصل شود بتواند و بعبارة اخری طلاق معمول شد و در میان اغنیا خیلی شایع گردید تا آنجا که در مأئه اول قبل از میلاد مزاوجت را وصلتی موقتی پنداشتند چنانکه