بنا نموده مهاجرین رومی به آنجا فرستادند و آن شهر اکس[۱] است که قدیمتربن بلاد رومی گل میباشد.
این مسئله منجر بنزاع رومیها با بعضی از قبایل گل گردید و متعبرین طوائف کلوا که در این مورد با روم زد و خورد کردند البرژ[۲] و ارورن[۳] نام داشتند. عاقبت اقوام مزبور مغلوب و مقهور شدند و مجلس سنا در خاک کل کنار دریای مدیترانه ایالتی تشکیل داد از دریاچه ژنو[۴] تا جبال پیرنه و آنرا ایالت رومی[۵] نامید و بمناسبت همین لفظ آن ناحیه بعدها باسم پروانس[۶] موسوم گردید و دولت روم برای مراقیت متصرفات جدید خود در طرف جبال پیرنه شهری رومی باسم ناربن[۷] بنا کرد.
فصل دهم
--( نتایج فتوحات رومیان و تغییر احوال ایشان )--
تا مأئه سیم قبل از میلاد رومیها تماماً عمر خود را بدهقانی و تجارت و جنگجوئی میگذرانیدند و جز اعمال مذکوره اشتغالی نداشتند. بخواندن و نوشتن و علم و ادب و صنعت و حکمت نمیپرداختند و از هر قسم تفنن و تفریح محروم بودند لکن چون ممالک واقعه در مشرق ایطالیا که سکنه آن یونانی بودند بتصرف ایشان درآمد
