تیره‌روزیهای ایران در دورهٔ فرمانروایی قاجارها
دورهٔ صدوسی‌وچهارسالهٔ فرمانروایی طایفهٔ قاجار بر ایران از ۱۲۱۰ تا ۱۳۴۴ قمری بدترین دورهٔ تنزل و انحطاط کشور ما در سراسر تاریخست. آقا محمدخان در دورهٔ تاخت و تاز کوتاه خود قسمتی از نواحی از دست رفتهٔ ایران را در مشرق و مغرب پس گرفت، اما این یگانه پیشرفتیست که قاجارها در دوران فرمانروایی خود کردند و پس از آن همیشه و همه‌جا ایران را ناتوان‌تر ساختند.
دورهٔ فرمانروایی سی‌وهشت‌سالهٔ فتحعلی‌شاه از ۱۲۱۲ تا ۱۲۵۰ قمری سراسر دورهٔ سرشکستگی بوده است. نخست نیروی ایران در برابر افغانها چنان سست شد که ناحیهٔ هرات نیز از دست ایران رفت و بافغانستان پیوست. جنگ اول با روسیه از ۱۲۱۹ تا ۱۲۲۸ نه سال تمام کشید و نتیجهٔ آن عهدنامهٔ گلستان و از دست رفتن متصرفات ایران در قفقاز بود. جنگ دوم که از ۱۲۴۱ تا ۱۲۴۳ سه سال کشید منتهی بعهدنامهٔ معروف ترکمان چای شد که دولت مغلوبی می‌بایست ناچار در برابر دولت غالبی امضا کند و برتریهایی در خاک خود برای آن بشناسد و از آن پس دول اروپایی هریک آن برتریها را بدست آوردند و اتباع ایشان در ایران حکم مخدوم ایرانیان را پیدا کردند. در مغرب نیز در ۱۲۲۱ و از ۱۲۲۷ تا ۱۲۲۸ و از ۱۲۳۶ تا ۱۲۳۹ سه بار در میان ایران و عثمانی جنگ درگرفت و نتیجهٔ آن نیز از دست رفتن برخی از نواحی غاربی ایران شد.
دورهٔ فرمانروایی چهارده‌سالهٔ محمدشاه از ۱۲۵۰ تا ۱۲۶۴ قمری شامل جنگ هرات در ۱۲۵۳ و قیام آقاخان محلاتی در همان سال و بار دیگر در ۱۲۵۶ دوره‌ای بود که آنرا مقدمهٔ آشفتگی‌های فراوان دوره‌های بعد باید دانست.
در دورهٔ فرمانروایی چهل‌ونه‌سالهٔ ناصرالدین‌شاه از ۱۲۶۴ تا ۱۳۱۳ قمری رقابت روس و انگلیس در ایران باوج خود رسید و دولت ناتوان ایران جر آنکه گاهی
