و تغییر اعتقاد نکردهاند و به مذهب جدید فریفته نگشته جان و مال و عیالشان در امان و حراست مأمورین دولت خواهند بود و این تعلیمات از جانب بندگان حضرت اشرف اقدس والا آقای عینالدوله صاحباختیار کل دامت شوکته به عموم رسیده. اینکه بنده در این اعلان سبقت مینمایم محض ملاحظه همولایتی بودن و بعضی که مرا میشناسند و اطمینان دارند و به سایرین هم اطمینان خواهند داد. محرم ۱۳۲۷ مهر شجاعالدوله».
چون دوازده روز محرم به پایان رسید دولتیان بیدرنگ به کار جنگ شانزدهم بهمن برخاستند. عینالدوله از چیرگیهای صمدخان به خود بالیده پیاپی آگاهی به تهران میفرستاد و نامه به شجاعالدوله نوشته خرسندی مینمود. نیز از دادن برگ و ساز و از فزودن به نیروی او خودداری نمیکرد چنانکه از رسیدن او به سردرود توپ بزرگی را از باسمنج برایش فرستاد (گذشته از چهار توپ کوچک که خود شجاعالدوله از مراغه همراه آورده بود) و همیشه پیک میانه سردرود و باسمنج آمد و شد کرده نامهها میبرد و میآورد. هم با آگاهی از عینالدوله و شاید به دستور او بود که روز آدینه شانزدهم بهمن (۱۲ محرم ۱۳۲۷) ناگهان سپاه صمدخان به شلیک برخاستند و آشوب برپا گردانیدند. زیرا در این جنگ از سپاهیان باسمنج نیز میبودند. بلکه چنین گمان میرود که سواران رحیمخان در آن همدستی داشتند.
شنیدنی است که از آغاز این جنگها بیشتر آدینه پرآشوب میبود و بسیاری از جنگهای بزرگ در آن روز رخ میداد[۱]. این آدینه نیز از روزهای پرآشوب تبریز است. در روزنامه ناله ملت، جنگ امروز را زیر عنوان «سیزدهم محرم» به درازی نوشته و ما چون یادداشت دیگری در دست نمیداریم و از خود چیزی نمیدانیم نوشته ناله ملت را سادهتر و کوتاهتر در اینجا میآوریم. مینویسد:
همینکه دهه عاشورا به پایان رسید صمدخان به خودنمایی یا برای آزمایش آزادیخواهان، دست به کار زده دستور داد چند تنی از پیشقراولان سپاه در بالای تپههایی که سنگرهای خطیب نگران، ولی از گلولهرس دور میباشد خود را نمودار سازند و اگر توانستند از هجوم به شهر خودداری نکنند. پیداست این نقشهای میبود که میان خود میداشتند.
پاسبانان سنگرهای خطیب همینکه چشمشان یه سپاه دشمن افتاد یه شلیک پرداختند. دستههایی از مجاهدان درون شهر نیز به آنان پیوستند. شلیککنان رو به سوی پشتهها نهاده دشمن را چند سنگر پس
نشاندند. چون این چیرگی را یافتند دلیرتر گردیده و به امید آنکه بر سردرود دست یابند از پیشرفت باز نایستادند. بی آنکه بدانند همه سپاهیان سردرود و بیشتر لشکریان باسمنج به بیابان درآمده و امروز را میانه خودشان از بهر زورآزمایی با آزادیخواهان برگزیدهاند.
- ↑ آدینه بیستم شهریور، آدینه سوم مهر، آدینه هفدهم مهر گذشته. آدینههای دیگر نیز خواهد آمد.