گفتار ششم
اتابک بچه نیرنگهایی کوشید؟..
در این گفتار گفتگو میشود از نیرنگهایی که اتابک برای بهم زدن دستگاه مشروطه بکار برد و از پیش‌آمدهای زمان سررشته‌داری او تا جدا شدن ملایان از مشروطه‌خواهان.
اندیشه‌های اتابک چنانکه گفته‌ایم آمدن میرزا علی اصغر خان اتابک بایران، یکدور نوی در تاریخ مشروطه پدید آورد، اینمرد با روی خوشی که می‌نمود در دلش جز بدخواهی و دشمنی نمی‌بود، و با آن نویدها که میداد و سوگندها که میخورد جز برانداختن مشروطه را نمی‌خواست. محمدعلیمیرزا و آموزگارانش زیرکی و کارآزمودگی این را بدیده گرفته برای برچیدن دستگاه شورش و جنبش بایرانش خوانده بودند.
چنانکه گفته‌ایم، پیش از آمدن او محمدعلیمیرزا خود به نبردی برخاسته و شکست خورده، و این زمان نقشه‌اش آن شده بود که با مجلس دو رویه راه رود و هر گونه همراهی از آن دریغ دارد، و در همه جا حکمرانان و نیرومندان را بآشوب و ستمگری و آزار مردم برانگیزد، و میان علما
