شاهکار انجمن ایالتی تبریز محمدعلی میرزا از در زبونی درآمد و به دستگیری صنیع حضرت و دیگران گردن گزارد، و آنان را دستگیر کردند و کیفر دادند، و سپس نیز بکشندگان فریدون زردشتی و بسیدمحمد یزدی و برخی دیگر کیفر داده شد، انجمنهای تهرانی اینها را میوه کوششهای خود پنداشتند، و خود را فیروز شمارده گردن افراشتند، و سپس که در پیشامد گرفتاری بمب اندازان باز در برابر دربار بالا افراشته در اینجا نیز سخن خود را پیش بردند، بیکبار فریب خورده آندسته بندیهای پوشالی خود را یک نیرویی بشمار آوردند، و نازش و بالش بیشتر کردند. در روزنامه ها ستایش از انجمنها میرفت و نمایندگان مجلس فیروزیهای اینان را بشهرها با تلگراف آگاهی میفرستادند.
کار بجایی رسید که در تبریز هم کسانی بانجمن‌سازی برخاستند و چند انجمنی بنامهای اتحاد، قدرت، مشورت، مساوات، حقیقت و مانند اینها برپا گردید. نقیخان رشیدالملک که از فرمانروایی اردبیل برداشته شده بود، بتبریز آمده در اینجا سر بمیان مشروطه خواهان در آورده انجمنی بنام «حشمت» برپا گردانید، و چون سپس همین نقی خان را در لشگر عین‌الدوله در میان دشمنان مشروطه خواهیم دید، از اینجا پیداست که این انجمنها بیش از همه دستاویزی در دست سود جویان میبود. چنانکه در تهران نیز علیخان ارشدالدوله که سپس او را هم یکی از افزارهای بزرک کار محمدعلی میرزا خواهیم دید رئیس انجمن مرکزی میبود و خود بهمه انجمنها سروری میداشت.
در جایی که یک کسی با یک انجمن ساختن و یا در یک انجمن نام نویساندن از شمار آزادیخواهان رفتی و در همه جا نوازش و مهربانی دیدی و هر سودی که خواستی بدست آوردی چرا نبایستی رشیدالملک و ارشدالدوله و رحیم خان و حاجی میرزا حسن و دیگران مشروطه خواهی ننمایند و کار خود را از پیش نبرند؟!.. در جاییکه آزادیخواهان برای فریب خوردن آماده می‌ایستادند چرا بایستی اینان از فریب دادن خود داری نمایند؟!.. اینان از یکسو با دربار بستگی میداشتند و از یکسو با آزادیخواهان آمیزش و همدستی مینمودند.
