برگه:TarikhMashrouteh2.pdf/۳۱۶

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.

با چه رسوایی دوباره از اینجا رفتند.

یک کار بسیار بجایی که انجمن تبریز کرد روز یکشنبه که در تهران آشوب برخاست محمد علی میرزا دستور داد که بشهرها آگاهی دادند، که چون کابینه بهم خورده هر کس از فرمانروایان هر سخنی دارد یکسره بخود شاه رساند . نیز دستور داد که تلگرافخانه‌ها آگاهی از آشوب بهبچ شهری نرسانند. گویا همانروز نخست بهبهانی و طباطبایی تلگراف کوتاه پایین را بتلگرافخانه فرستادند که بهمه شهرها رسانده شود:

مفسدین اقدام بمخالفت، دولت در صدد خلف عهد.

همچنین نمایندگان آذربایجان تلگراف پایین را فرستادند.

انجمن ملی تبریز مجلس مبعوثان و مشروطه در مخاطره، امیربهادر جنک و سعدالدوله در تصور قتل و غلبه بمجلس مبعوثان و وکلاء، اقدام علاج فوق‌العاده لازم.

ولی همانا ابن تلگرافها رسانده نشد. چیزیکه هست چون در تلگرافخانه بیشتر کارکنان هواخواه مشروطه میبودند، پنهانی از چگونگی آگاهی بشهرها دادند. این بود نخست قزوین چگونگی را دانسته، سپس رشت و تبریز آگاهی یافتند و بشهرهای دیگر نیز آگاهی رسانیدند. در همه این شهرها مشروطه خواهان بجوش و خروش برخاسته تلگرافهای همدردی فرستادند، و در بسیاری از آنها باندیشه یاور فرستادن به تهران افتادند.

لیکن انجمن تبریز، برای چاره بیک کار بخردانه برخاست و آن اینکه بهمداستانی سران مجاهدان (بلکه براهنمایی آنان)، محمدعلی میرزا را، بعنوان اینکه سوگند خود را شکسته، از پادشاهی برداشت و این کار خود را در زمان بتهران، بخود محمدعلی میرزا و بدارالشوری آگاهی داد، و از آن سوی سران آزادی در تلگرافخانه نشسته بهمه شهرهای رشت و قزوین و اسپهان و یزد و شیراز و مشهد و خوی و ارومی و دیگر جاها تلگراف کرده خواستار گردیدند که در این باره همداستان گردند و هم آوازی نمایند.

اینکار نتیجه بسیار نیک و زودی داد. زیرا از همه شهرها این

۳۱۵