آشکار گردانند. فرمانفرما از این پیشامد بیم کرد و کسانی را از نمایندگان انجمن نزد خود خوانده گفتگو کرد، و از خود دلبستگی بمشروطه آشکار ساخت، و این نتیجه آن را داد که میرزا آقا اسپهانی و دیگران ازو پشتیبانی نشان دادند و مجاهدان را رام گردانیدند.
سپس روز یکشنبه نهم شهریور که انجمن ایالتی از آغاز روز برپا شده و نمایندگان بگفتگو پرداخته بودند پیامی از فرمانفرما رسید که دو تن از نمایندگان بنزد او روند. نمایندگان حاجی محمد جعفر مؤمن و حاجی میر محمد علی اسپهانی را برگزیده روانه گردانیدند. اینان رفته و پس از نیمساعت بازگشته چنین پیام آوردند که فرمانفرما می گوید، چنانکه بمن آگاهی رسیده است آزادیخواهان خوی در تلگراف خانه گرد آمده و بشش و هفت جا تلگراف کرده‌اند که مردم را بشورانند و با خود همدست گردانیده برداشته شدن اتابک را بخواهند، و می گوید من اینرا در این هنگام نیک نمیدانم، و اینست از انجمن در خواست میکند که بخوی و دیگر جاها تلگراف کند که این جنبش را رها کنند و مایه آشوب کشور نباشند.
از این پیام در میان نمایندگان گفتگو آغاز یافت ، لایحه خوییان که تازه رسیده بود خوانده شد. خواست فرمانفرما پشتیبانی از اتابک میبود و برخی نمایندگان باو گرایش میداشتند. ولی دیگران نمیخواستند افزار دست آنان باشند و از اینرو گفتگو میرفت. لیکن در این گرما گرم ناگهان فراش تلگراف خانه باطاق درآمده نامه‌ای که (گویا) رئیس تلگراف بمیرزا آقا اسپهانی نوشته بود بدست او داد. نوشته نامه این بود:
«فدایت شوم امشب[۱] کار یکطرفی شد. یارو (اتابک) از حیات عاری شده بعزل ابدی نایل گردید». دانسته شد اتابک مرده یا کشته شده، و از این آگاهی همگی یکه خوردند و دیگر جائی برای گفتگو باز نماند. سپس تلگرافهای دیگر رسیده دانسته شد آنچه که خوییان میخواستند عباس آقا نام صراف تبریزی، از یکراه بسیار بهتری، انجام
- ↑ در آذربایجان شب گذشته را «امشب» خوانند
