برگه:TarikhMashrouteh.pdf/۳۲۰

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.

در کرمانشاهان بر سر بر پا کردن انجمن کینه‌های کهن بجوش آمده و آشوب بزرگی برخاسته بود. چنانکه چند بار زد و خورد رخ داد و کسانی در میانه کشته شدند. مجلس بفرو نشاندن آشوب آنجا کوشید. ولی کاری نتوانست و تا دیری کشاکش و ناایمنی در میان میبود.

این آشوبها از تکان مشروطه پدید آمده و چنانکه گفتیم خود کشاکشی میان کهنه و نو میبود. چیزیکه هست نادانیها و کینه‌های کهن نیز بمیان می‌آمد. این کشاکشها ناگزیر ساخت که صنیع‌الدوله بگله پرداخته و چنین گوید: «غیر از اهالی آذربایجان که بترتیب صحیح انتخاب وکلای خود را نموده و با احترام روانه کردند سایر ولایات نفهمیدند و اغراض سابقه خودشان را در این مورد بروز دادند، مثل قزوین و کرمانشاه و غیره».

اینها در ماه اسفند میبود. روزهای باز پسین آنماه مجلس بک کار ارجدار دیگری هم بانجام رسانید. چنانکه گفتیم بودجه سالانه دولت شش کرور کم میداشت که بایستی جای آنرا پر گردانند. مجلس کمسیونی برای این کار برگزیده بود که یکی از باشندگان آن وثوق‌الدوله میبود. اینان برای چاره دو کار را باندیشه گرفتند: یکی آنکه بدرآمد افزایند، و دیگری اینکه از دریافت بکاهند. دربارهٔ افزونی بدرآمد نیز چند چیز را باندیشه گرفتند:

۱) افزودن « تفاوت عمل » بدرآمد. چگونگی آنکه دولت مالیاتهایی بدیه‌ها و دیگر چیزها گزارده بود و کتابچه‌ای برای آن در دست میداشت. ولی حکمرانان زمان بزمان بآن مالیاتها افزوده و خود کتابچه دیگری پدید آورده بودند، و چون مالیات را حکمرانان گرد آورده و بدولت پرداختندی، اینان از مردم از روی کتابچه خودشان گرفتندی و بدولت از روی کتابچه خود آن پرداختندی، و آن فزونی را که «تفاوت عمل» نامیده شدی بدو بخش کردندی: بخشی را بصدراعظم و دیگران بعنوان پیشکش دادندی و بخشی را خودشان برداشتند و در برخی جاها این فزونی بسیار فزون بودی. مثلا در کرمان مالیات گزارده دولت ۴۴۰۰۰ تومان، و مالیات گرفته حکمرانان ۰۰۰ر۱۷۰ تومان میبود. کمسیون چنین نهاد که همه این فزونیها بحساب دولت در آید.

۳۱۴