باید طبعی توانا داشته باشد و بتواند معنی بلند دلپسند تمام کاملی در منظومهٔ باین کوچکی بگنجاند بلکه آن معنی باید چنان درخشان باشد که در عبارت موجز یک مصراعی ادا شود که آنرا مصرع آخر رباعی قرار میدهند و سه مصرع دیگر برای مستعدّ کردن کلام بجهت ادای آنمعنی است باری معلوم میشود خیّام گذشته از مقامات فضل و علم و حکمت ذوق سرشار و طبع شعر غرّا نیز داشته است و گاهی که از بحث و مطالعهٔ علمی فراغت می‌یافته و تفنّنی میخواسته شعری میسروده است و مانند اکثر اهل علم مضامینی که بخاطرش میرسیده بصورت رباعی درمیآورده است و رباعیّات او شاهکارهائی است که هریک شأن و منزلت یک منظومهٔ گرانبها دارد.
از تأمّل در رباعیهای خیّام بخوبی روشن میشود که نه شاعر بذله‌گو بوده نه از گفتن این رباعیها اظهار هنر شاعری در نظر داشته است گذشته از ذوق سرشار و طبع غرّا که مقتضی میشده است که گاهی شعری هم بسراید ذهنی متفکّر و متنبّه داشته است و در عالم حکمت و فلسفه
