رمان
(1)
چرا دانا دروغ پردازد
یا بخواندن دروغ عمر خود را تباه سازد؟!
از عادتهایی که از اروپا نزد ما آمده یکی هم رمان نویسی و رمانخوانی است. تا دیر زمانی رمانها بزبانهای اروپائی می آمد و کسانی که آشنای آن زبانها بودند می خواندند. سپس دوره ترجمه رسید و رمان هائی بزبان عربی یا فارسی یا بدیگر زبانهای شرقی ترجمه گردید. سپس هم رمان نویسانی از خود شرقیان در هر کجا پدید آمدند.
اکنون هم رمانها بزبانهای اروپائی در همه جا پراکنده است همه ترجمهای فراوانی از آنها چاپ یافته و می یابد و هم کسان بسیاری برمان نویسی یا بعبارت بهتر بدروغ پردازی و افسانه بافی برخاستهاند.
هر روزنامه ای که بدست می گیری رمانی را در پاورقی خود دارد و چه بسا که ستونهای دیگر خود را نیز با رمان پر می کند. بهر کتابخانهای که میروی بیش از هر کتابی رمان در قفسه ها چیده است. فهرستهائی که کتابخانهای مصر و سوریا چاپ کرده می فرستند قسمت رمان آن بیشتر از دیگر قسمتهاست. مرا حیرت گرفت هنگامی که در جائی همچون لاهیجان کتابخانهای دیدم و سراسر کتابهای آن را جز رمانهای