برگه:NadereAyyamRobaiyatKhayyam.pdf/۶۸

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.

۵۸
خیام
 

پس از آن بتوفیر من افزود و بارها به فرید عصر گفت که «من هرگز فراموش نکرده و نمی‌کنم آن تیر پاسخی را که از کمان فلانی هدفش گردیدم» و می‌نشست نزد ما و گوش میداد بجزوه‌هائی که پیش من تدریس میشد و می‌گفت بیاران من که « من از روی بصیرت و خبرت بشما می‌گویم که مثل این ترتیب و تحقیق در سراسر معموره؛ جز در این رقعهٔ بخصوصه پیدا نمیشود. این را شما بدانید».

گرچه زمخشری، خود از اجلّهٔ مفاخر ایران بوده و خدمات درخشانی بعالم علم و ادب نموده؛ ولی نمیتوان پنهان داشت که خوی خود ستائیش غلبه داشته و بدین قصّه چندان شاخ و برگی بسته که بر اصل منظور او در این کتاب که تنبیه خردان و بازداشتن آنان از معارضه با بزرگان بوده سایهٔ تاریکی از خودنمائی انداخته است.

لغت وسیع عرب، میدان پهناوری برای سهو و نسیان است؛ چنانکه در همین مورد بخصوصه در کتاب (قاموس) معروف هم که تألیف شخص متبحّری مانند فیروز آبادی است[۱] اشتباهی رو داده است.

سیّد احمد عاصم[۲] در کتاب (اقیانوس) میگوید: «تصمیم، وقتی گویند که شمشیر باستخوان خورده و آنرا ببرّد و اگر به بند و پیوند خورده از هم جدا کند آنوقت (تطبیق) میگویند» و بعد شرح میدهد که عبارت «وصمّم السیف اذا اصابَ المفصلَ و طبّق» که در نسخه‌های قاموس نوشته شده، غلط است؛ زیرا در همه کتابهائی که اصول لغت عرب بشمار میرود، چنین ضبط شده است: «وضمّم السیف اذا مضی فی العظم و


  1. شیخ ابوطاهر مجدالدین محمد بن یعقوب صدیقی فیروز آبادی شیرازی لغوی که بسال ۷۲۹ در کازرون ولادت و بسال ۸۱۷ در زبید وفات یافته است. برای کسب اطلاعات بیشتری از مقامات فضلی او به لغتنامه دهخدا رجوع شود.
  2. ابوالکمال سید احمد عاصم، از فحول علمای عثمانی است که در قرن سیزدهم هجری میزیسته و کتاب قاموس را ازعربی بنام (اقیانوس) و همچنین کتاب برهان قاطع را از فارسی بزبان ترکی نقل و شرح کرده است.