برگه:NadereAyyamRobaiyatKhayyam.pdf/۶۵

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.

مأخذهای فارسی
۵۵
 

علیه و آله و سلّم) که سال پانصد و نه هجری قمری میباشد ضبط کرده است.

برحسب دلائل و قرائن مشروحه هیچیک از تاریخهای ۵۱۵ و ۵۱۷ و ۵۲۶ که سال وفات خیام گرفته شده صحیح نبوده؛ بلکه موثّق‌تر از همه، همان سال پانصد و نه (۵۰۹) میباشد و از طرفی هم رباعی ذیل در بسیاری از مجموعه‌های رباعیات خیام؛ از جمله، نسخه‌های چاپ سنگی قدیم تهران و نیکلا و ونیفیلد و برلن و طربخانه رشیدی موجود است و بسخن خیام شباهتی هم دارد و ممکن است از او باشد :–

«آنم که پدید گشتم از قدرت تو،
صد ساله شدم بناز در نعمت تو،
صد سال بامتحان کنه خواهم کرد
تا جرم منست بیش یا رحمت تو»

و چون گویندهٔ این رباعی، مطابق اغلب نسخی که آنرا دارند خود را صد ساله معرفی کرده؛ چنانچه از خیام باشد؛ با صد ساله بودن او در سال ۵۰۹ که موثّق‌ترین تاریخ وفات اوست، وقوع ولادت او هم لااقل در سال ۴۰۹ نزدیکتر بحقیقت است.

اگرچه با این‌همه، هنوز هم بضرس قاطع نمیتوان گفت که ولادت خیام در سال ۴۰۹ و وفات او در سال ۵۰۹ رو داده است؛ ولی استبعاد همشاگردی او با خواجـه نظام‌الملک، بکلّی، از بین میرود؛ زیرا با این احوال مسلّم میگردد که چنانچه ولادت خیام در خود ۴۰۹ واقع نشده باشد؛ قطعاً، درحوالی همان سال وقوع یافته و همین‌قدر هم برای تحقق قریب‌السنّ بودن او با خواجه نظام‌الملک کافی است. امّا راجع بسنّ و سال حسن صبّاح، چون برای تحقیق تاریخ ولادت و وفات او در اینجا مورد و مجالی نیست؛ در این خصوص، بدان قسمت از دلائل بالا اکتفا میشود که شامل حال او هم هست.