هفتم تصریح میکند که انتخاب سه ربع از نمایندگان باید از مجلس بگذرد و الاّ نمیتوانند بسمت نمایندگی شناخته شوند اگر حالا یک عده از نمایندگان که در مجلس هستند و اعتبارنامه آنها از مجلس نگذشت در موقع تشکیل هئیت رئیسه یا در کمیسیونها انتخاب شوند و شروع بکار کنند فرضاً آن نماینده که اعتبار نامه‌اش نگذشته است داخل یکی از کمیسیونها شده حقوق نمایندگی ملت بر او تعلق گرفت (چون یکی از حیثیات نمایندگی ملت این است که بتواند در کمیسیونها داخل شده و طرح‌های قانونی پیشنهاد نماید اگر فرضا آن نماینده که اعتبارنامه‌اش نگذشته داخل در کمیسیون شد و مشغول کار شد و یک طرح قانونی پیشنهاد کرد و بعد نمایندگی او در مجلس رد شد آیا آن لوایح قانونی که پیشنهاد کرده است چه صورتی دارد در ماده ششم تصریح میکند که اگر چنانچه معارضی داشته باشد و اعتبارنامه او بعهده تعویق افتاده باشد حق رای ندارد بدیهی است اعتبارنامه که شعبه پارلمانی تا یک ماه بگذرانده معلوم است یک اشکالاتی بر او وارد بوده و تا یک درجه معارضی داشته باشد یا صورت مجلس نرسیده یا تعرضات دیگری بر او وارد بوده که شعبه نتوانسته است راپورت آن را تصفیه کند و بعرض مجلس برساند پس همین مسئله میرساند که چون اعتبارنامه او بعضی نواقص داشته نتوانسته از مجلس بگذرد و به همین فلسفه دلیل بر این که اعتبارنامه که از مجلس نگذشته آن نماینده نمیتواند داخل کمیسیون شده لوایح قانونی پیشنهاد نماید و حقوق نمایندگی بر او تعلق نمیگیرد زیرا اگر نمایندگی او رد شد تکلیف چه خواهد بود بنابراین هیچ فلسفه ندارد که بگوئیم آن نماینده حق انتخاب هیئت رئیسه یا دخول در انتخاب کمیسیونهای مجلس را دارد
سردار معظم – اجازه دارم عقیده خود را عرض کنم؟ اظهارات آقای دکتر اسمعیل خان را باید تجزیه کرد اولا یکی راجع بپیشنهاد کردن طرح‌های قانونی و دیگری راجع بانتخاب هئیت رئیسه اولا آن کسانی که اعتبارنامهاشان نگذشته در انتخاب هئیت رئیسه شرکت بکنند یا نکنند بنظر بنده چندان اهمیتی ندارد و آنچه راجع بپیشنهاد کردن طرح‌های قانونی است ترکیب آن قسمت را نظامنامه داخلی معین و پیش‌بینی کرده است اما امروز در اینجا مذاکره انتخاب کمیسیون و پیشنهاد لایحه قانونی نیست بلکه مقصود انتخاب هئیت رئیسه است و باید مطلب تجزیه شود یکی مسئله رای دادن یکی درباره آنها رای دادن اما درباره نمایندگی که اعتبارنامه آنها تصویب نشده است قطعاً عقیده بنده هم این است که درباره آنها نمیتوان رای داد شکی نیست و دلیلش هم با خودش است زیرا اگر درباره او رای داده شود و بعدا اعتبارنامه او تصویب نشود از ابهت و اهمیت مجلس کاهیده میشود که یک کسی را قبل از دقت و غور کامل به هیئت رئیسه انتخاب کردند ولی اینکه یک نماینده که اعتبارنامه‌اش تصدیق شده است نمیتواند رای بدهد اینجا بنده شریک نیستم زیرا اساس مطلب صحصیح است و قوانین و نظامنامه در این قضیه حاکم و موجود است و در اینجا تقریبا مطلب مصرح است که نمایندگانی که اعتبار نامه‌شان تصویب نشده است در چه موقع حق دارند در عملیات مجلس شرکت کنند و حق رای دارند و در چه موقع حق ندارند اگر با اینکه به نظر بنده مخالف باشند ماده هفتم را دلیل بیاورند و بگویند وقتی صحت اعتبارنامه سه ربع از وکلا تصدیق شد می توان بانتخاب هئیت رئیسه دائمی خودش بشود معین میکند و بنظر بنده دو جهت دارد که ۳ ربع تعیین کرده است جهت اولش این است که رسمیت مجلس را پس از گذشتن سه ربع از اعتبارنامه‌های نمایندگان تعیین میکند و نظامنامه داخلی تعیین هیئت رئیسه را پس از گذشتن ۳ ربع از اعضاء معین مینمایند با این نظرات که برای توسعه دامنه آنکسانی که ممکن است برای هیئت رئیسه دائمی انتخاب شوند بوده زیرا اگر نصف را معین میکرد ممکن بود بگویم دامنه تنگ است و یک عده از حق انتخاب محروم میمانند و بملاحظه اینکه یک عده از انتخاب هیئت رئیسه محروم میماندند و ممکن است آن اشخاص برای عضویت هیئت رئیسه دائمی لیاقت داشته باشند ولی بملاحظه اینکه هنوز اعتبارنامه‌هاشان نگذشته است ممکن نیست انتخاب شوند باین جهة عده آنها را سه ربع معین کرده‌ام بنده اینکه میگویند نمایندگانی که اعتبارنامهاشان نگذشته حق رأی ندارند هیچ نمی‌فهمم علی‌الخصوص نکته در این جا هست و آن این است که اگر رأی نمایندگانی را که اعتبارنامه‌هاشان نگذشته برای انتخاب هیئت رئیسه صحیح نداریم رائی هم که درباره اعتبارنامهائی که موکول برای مجلس شده است داده‌اند نباید صحیح بدانیم.
حاج شیخ اسدالله – صریحاً گفتم بنده تصور میکنم اگر یک قدری تأمل کنیم در این ماده هفتم خوب مطلب بر ما مکشوف میشود بعلاوه فلسفه اینمطلب که هیئت رئیسه موقتی را تا گذشتن اعتبارنامه‌های ۳ ربع از نمایندگان مجلس معین کرده گمان میکنم فلسفه‌اش برای همین نظر است و آن این است که آراء نمایندگان تا زمانیکه اعتبارنامه آنها در مجلس نگذشته و تصویب نشده اثر رأی ایشان دائمی نخواهد بود و موقتی است و آن آقایانی که اعتبارنامهاشان از محل گذشت اثر رأی شان دائمی است باین معینی که بعد از اینکه مجلس سه ربع از اعتبارنامه‌ها را تصویب نمود آنوقت این سه ربع میتوانند داخل عملیات شوند و هیئت رئیسه دائمی تشکیل بدهند و اثر رأی آنها دوام آن هیئت رئیسه خواهد بود برای چه تا ۳ ربع از اعتبار نامهاشان نگذشته نمیتواند داخل عملیات شوند؟ برای این است که هنوز آراء ایشان دوامی ندارد بلی این فرمایش را که سردار معظم فرمودند راجع به نمایندگان این یک استثنائی است که بقانون برخورده اگر چه آن هم بعقیده من نباید باشد ولیکن حالا که قانون اینطور تجویز کرده است در آنجا مینویسد بعد از آنکه اعتبارنامه ۳ ربع از مجلس گذشت تعیین هیئت رئیسه بشود چرا قبل از آن نمیشود زیرا آنها رأی ندارد؟ چرا اینها رأی دارند و آنها ندارند زیرا که رأی مال آنهائی است که اعتبارنامهاشان در مجلس گذشته و چرا اثر این رأی دائمی خواهد بود و آنها که اعتبارنامهاشان نگذشته اثر رأی شان موقتی است؟ زیرا تا زمانیکه اعتبارنامهاشان از مجلس نگذشته نمایندگی آنها موقتی است و باین جهت اثر رأی آنها هم موقتی است این است که این قانون خوب تصریح کرده است که سه ربع از اعتبارنامه وکلا که از مجلس گذشت میتواند در تعیین هیئت رئیسه دائمی داخل شود و گمان نمیکنم اینمطلب اشکالاتی داشته باشد.
رئیس – گویا مذاکرات کافی باشد رأی می گیریم در باب کافی بودن مذاکرات آقایانی که مذاکرات را کافی میدانند قیام نمایند (عده کثیری قیام نمودند و تصویب شد) آقایانی که مخالف بودند پیشنهادی نکردند اگر پیشنهادی دارند بدهند
محمدهاشم میرزا – بنده پیشنهادی دارم
رئیس – مرقوم فرمائید بدهید تا رأی بگیریم سه فقره پیشنهاد آقایان مدرس محمدهاشم میرزا و منتصرالسلطان بمضمون ذیل قرائت شد.
انتخاب هیئت رئیسه بعد از رسیدگی بتمام اعتبارنامه‌ها باشد تا موقعی برای شبهات نماند
| (مدرس) |
بنده پیشنهاد میکنم که این ماده چون محل اختلاف شده است قید شود
| (محمدهاشم میرزا) |
بموجب ماده ششم این بنده پیشنهاد می‌نمایم که عموم نمایندگان که در مجلس حضور دارند در باب هئیت رئیسه رأی بدهند.
| (منتصرالسلطان) |
بدواً در پیشنهاد آقایان منتصرالسلطان و محمد هاشم میرزا اخذ رأی شده باکثریت رد شد
آقای مدرس – در نظامنامه داخلی نوشته است که مجلس میتواند بعد از گذشتن اعتبارنامه‌ها هیئت رئیسه دائمی خود را انتخاب نماید و هیچ الزامی ندارد بآنکه حتماً هیئت رئیسه دائمی خود را معین کند و باین جهت بنده پیشنهاد کردم دو جلسه تأمل کند تا بقیه اعتبارنامه‌ها از مجلس بگذرد و بدون اینکه این قبیل شبهات باقی باشد شروع بانتخاب هیئت رئیسه دائمی بنمایند.
رئیس – رأی میگیریم پیشنهاد آقای مدرس آقایانیکه تصویب میکنند قیام نمایند (عده قلیلی قیام نمودند و پیشنهاد رد شد) پس معلوم شد فقط آقایانی که اعتبارنامهاشان گذشته میتوانند رأی دهند و چون رای داده شد که انتخاب یکی از نواب رئیس بماند برای بعد امروز فقط برای یک نائب رئیس رأی میگیریم.
(در اینموقع ورقه رأی منتشر و و آقایان مویدالسلام. حاج عزالممالک و سلیمان میرزا بحکم قرعه تعیین و باتفاق آقای نجفقلی میرزا شروع به استخراج آراء نموده و بطوریکه ذیلا مندرج است نتیجه حاصل گردید)
عده آراء (۵۳) مهره تفتیشه (۵۳)
آقای مؤتمن‌الملک (۴۷) رأی – آقای مشیر الدوله (۲) رأی – حاج شیخ اسدالله (۱) رأی اوراق سفید سه ورقه پس از آن شروع بانتخاب یکنفر نایب رئیس شده – آقایان حاج شیخ محمد حسن گروسی مؤیدالاسلام، آقا شیخ محمد ننجی بحکم قرعه تعیین و باتفاق آقای نجفقلی میرزا شروع باستخراج آراء نموده نتیجه این طور حاصل شد.
عده آراء (۵۳) مهره تفتیشه (۵۲) و نظر بکسر یکی از مهره‌های تفتیشیه یکی از پاکات آراء
