برگه:KoliyatSaadiForoughi.pdf/۶۰۵

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.
  سه غزل: «صبحی مبارکست نظر بر جمال دوست»  
   و «آن به که چون منی نرسد در وصال دوست»  
   و «گفتم مگر بخواب ببینم خیال دوست»  

که هر سه بیکوزن و قافیت است در نسخ قدیم از پی هم است ولی در نسخه‌های دیگر اولی را در «غزلیات قدیم» و دومی را «خواتیم» و سومی را در «بدایع» آورده‌اند و ازین نمونه که بدست دادیم و نظائر آن هم بسیارست بخوبی آشکار میشود که تقسیم غزلیات بکتابهای مختلف مأخذ معتمدی ندارد و اگر هم شیخ سعدی غزلیات خود را با رعایت جهات و مناسباتی بصورت چهار یا پنج کتاب در آورده باشد بعد ازو کتاب نسخ و تنظیم‌کنندهٔ فهرست غزلها بطوری آنهارا بیکدیگر آمیخته‌اند که تنظیم آن بصورت اول بآسانی و بی وجود نسخه‌های تمامتر و قدیمتر ممکن نیست.

۳– تفاوت دیگری که تنظیم غزلها در این مجموعهٔ ما با مجموعه‌های دیگر دارد اینست که در مجموعه‌های دیگر معمولاً حرف آخر قافیه یا ردیف غزلها را گرفته آنها را بترتیب حروف هجا مرتب نموده‌اند ضمناً حرف اول از مصراع اول غزل را نیز در ترتیب رعایت کرده‌اند. ما در ترتیب غزلها بحرف آخر اکتفا نکردیم و بعد از حرف آخر حرف ماقبل آخر و پس از آن حرف قبل از او را هم منظور داشتیم باین ترتیب محل هر غزل را در مجموعه بهتر و زودتر میتوان پیدا کرد و مابین چند غزل که حروف آخر آنها همه مشترک باشد حرف اول مصراع اول مطلع را هم در ترتیب میزان تقدم قرار دادیم و این ترتیب این مزیت را هم دارد که غزلهائیکه یک ردیف یا یک قافیه دارند دنبال یکدیگر واقع می شوند و میتوان دانست که در کلیات بفلان ردیف و فلان قافیه چند غزل هست و بعلاوه بفهرست جداگانه هم برای غزلیات حاجت نیست و هر کس قافیه و ردیف

— ۱۱ —