پیش گرفتیم مبنی بر این تقسیم است. بنابرین آنچه از غزلیات و رباعیات و قطعات را که صورت مغازله دارد در یک مجلد گرد آوردیم و آن همین کتابی است که فعلا بنظر خوانندگان میرسد و قصاید را که اکثر مشتمل بر پند و اندرز است با غزلهائی که صرف حکمت و موعظه است و رباعیات و قطعاتی که اینحال را دارد بمجلد دیگر – که اگر توفیق انجام آنرا یافتیم جلد آخر کلیات خواهد بود – محوّل میداریم. این تقسیم گذشته از اینکه بنظر ما تقسیمی طبیعی و منطقی است این مزیت را هم دارد که اگر کسی معتقد باشد که خواندن اشعار مغازله برای کسانیکه در آغاز جوانی هستند مناسب نیست میتواند جوانانرا از مطالعهٔ این مجلد باز دارد و مجلد دیگر را بی‌دغدغهٔ خاطر در دست آنان بگذارد.
۲– تصرف مهم دیگر ما اینست که در تدوین غزلها و قطعات از پیروی ترتیب معمول که آنها را بچندین مجموعه بنام طیبات و بدایع و خواتیم و غزلیات قدیم و ملمعات و صاحبیه قسمت کرده‌اند صرف نظر کردیم و مجموعهٔ غزلهای معاشقه را در یک رشته ترتیب حروف قوافی منتظم نمودیم و از قطعات و رباعیات هم آنچه براین منوال بود دنبالهٔ آنها قرار دادیم.
کسانیکه معتقدند که این تقسیمات از خود شیخ است ممکن است این تصرف ما را نپسندند ولیکن آنچه ما را بر اختیار این روش بر انگیخت این بود که یقین نمیتوان داشت که این تقسیمات از خود شیخ باشد زیرا دلایلی که معتقدان میتوانند اقامه کنند یکی اینست که کس دیگر غیر از شیخ چه داعی داشته است بر اینکه غزلهای او را این نحو تقسیم کند. دوم اینکه کمتر مجموعهٔ از غزلیات دیده شده – حتی آنها که بسیار قدیمند – که این تقسیم را نداشته باشند با آنکه در بعضی قید شده که از روی خط شیخ نوشته شده است. سوم اینکه از کلمات خود شیخ میتوان دریافت که او این تقسیم را کرده است چنانکه در پایان یکی از
