بِسْمِ اللهِ الرّحْمٰنِ الرَّحِیمْ
مقدمه
کتاب کلیله و دمنه ترجمه و نگارش ادیب بارع فاضل و مترسّل بلیغ کامل ابوالمعالی نصرالله بن محمّد بن عبدالحمید منشی معروف یکی از بزرگترین و مهمترین کتب نثر فارسی و شاهکار ادبی و نوشکفته گلی از بوستان دانش و فرهنگ است که خوشبختانه از دستبرد خزان حوادث ایّام و صرصر نوائب روزگار بدفرجام مصون و محفوظ مانده و بدست ما رسیده و اوراق آن مانند بسیاری از کتب مهمّهٔ ادبی دیگر با اوراق گلها همسفر نگردیده است.
کتاب مزبور در حسن اسلوب و تناسب ترکیب و استحکام جمل و متانت عبارت و زیبائی و شیوائی در عالم بلاغت و سخندانی مقامی بلند و درجتی ارجمند را شامل است و بر بسیاری از رسائل و کتب مهمّهٔ ادبی دیگر برتری و مزیّت آشکار دارد و الحق نویسندهٔ بزرگوار آن داد بلاغت و سخندانی را داده و در میدان مسابقت گوی فضیلت و افتخار را ربوده و مقام سخن را بجائی رسانیده که دست کمتر نویسندهٔ بارعی بدان میرسد. بسیاری از نویسندگان بزرگوار و سخندانان عالیمقدار که تتبّع سبک و اسلوب ویرا نموده‌اند کمیت سخن را فراتر از وی نرانده بلکه با او همسری نتوانسته‌اند.
در طرز نثر فارسی دورهٔ اسلامی عموماً سه اسلوب خاص را میتوان تشخیص داد هرچند اختلاف زمان و مکان در هریک از این سه اسلوب نیز تغییرات مهم و مختلفی داده است.
(۱) سبک بالنسبه ساده و طبیعی از قبیل ترجمهٔ تاریخ طبری نگارش محمّد بن محمّد بلعمی وزیر منصور بن نوح بن نصر سامانی. قابوسنامه تألیف عنصرالمعالی امیر کیکاوس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر. تاریخ ناصری معروف بتاریخ بیهقی تألیف ابوالفضل بیهقی منشی سلطان محمود و سلطان مسعود غزنوی. زین الاخبار تألیف ابوسعید عبدالحیّ بن ضحّاک گردیزی. تألیفات ناصرخسرو. رسائل فارسی شیخ‌الرّئیس ابوعلی سینا. رسائل فارسی ابوریحان بیرونی. تاریخ سیستان. رسائل افضل‌الدّین کاشانی و بسیاری از کتب علمی دیگر که بدین سبک انشاء گردیده.
این سبک اگر چه بشیوهٔ فارسی نزدیکتر و استعمال لغات و کلمات عربی آن کمتر است ولی از حیث تألیف جُمل وعبارات بیشتر شباهت بترجمه دارد عبارات آن از هم گسسته و بیگانه و بسیاری از جُمل فارسی را بسبک جمله‌های عربی تألیف و ترکیب
