در این صحبت قادر به حکایت و بیان کامل این تاریخ حتی به تلخیص نیستم و تصور میکنم ادای حق مطلب بر وجه کامل ولو باختصار لااقل محتاج به هفت الی ده خطابه یک ساعتی است که لبّ مطالب با حذف حشو و زواید غیرمهم بیان شود و کاش سلسله دروسی در یکی از مدارس مخصوصا برای این قسمت تاریخ برقرار گردد که مطالب صحیح بیان و تدوین شود و من بیاندازه متأسفم که این تاریخ جائی تدوین نشده و تا آنجا که من اطلاع دارم چند کتابی که در این موضوع نوشته شده مملّو از اشتباهات و خلط و خطا است یا حاوی مطالبی مشوب به غرض و حبّ و بغض و تمایلات شخصی و خلاف حقیقت و یا گاهی روایات ناصحیح و بیاساس و غالباً قسمت زیادی افسانه و حدسیات یا مبنی بر احساسات افراطی ناشی از شور و هیجان قلبی است که از هر مطلبی آنچه را که با میل شخصی نویسنده موافق است با مبالغه و بدون تقید بحقیقت درج میکند و بسا اوقات شخص خود نویسنده و خانوادهٔ او مرکز دائره جریان امور و مصدر و منشأ غالب وقایع قرار داده میشود و بعلاوه عقاید سیاسی و تصورات انفسی خود را دخالت میدهند و بهرحال بدبختانه وهم و سادهلوحی یا مسموعات افسانهآمیز در مندرجات آنها غالب است.
از نوشتههای فارسی کتاب تاریخ مشروطیت مرحوم کسروی از حیث ثبت تاریخ روز و ماه و سال وقایع سودمند است (اگرچه با سادهلوحی تاریخها را بقهقرا برطبق سال و ماه شمسی معمول فعلی برگردانیده است) ولی بسیاری از مندرجات آن خلاف حقیقت است و پر از اشتباه و بیان تفصیلی این مطلب موجب اطناب میشود لکن از مطالبی که خود اینجانب شاهد عینی آنها بودم و آنجا بکلی برخلاف حقیقت ثبت شده ممکن نیست متأثر و متأسف