و این کلمه حتی در قرن پانزدهم مسیحی در تواریخ روسی در شرح سرکشی ایوان سوم پادشاه روسی مسکو از اطاعت خان تاتار قزیل اردوی قازان یعنی احمد خان پادشاه مغولی مقیم شهر سرای و خروج از باج‌گذاری بآن دولت که تا آنوقت در تبعیت او بودند آمده است که گوید وقتی که سفیر احمدخان برای مطالبه خراج مقرر در ۱۴۷۵ مسیحی بحضور ایوان رسید وی بغیظ آمده باصمهٔ خان را زیر پای خود انداخت یعنی تصویر چاپی او را و سفیر را کشت و این مطلب در تاریخ عمومی لاویس بفرانسه جلد ۴ صفحه ۶۶۵ ذکر شده است).
بعد از دوره صفویه آن روابط جزئی و متفرقه انفرادی که از گاهی بگاهی بین ایران و دربارهای اروپا یا مراکز دینی مسیحی بود بالمره منقطع گردید و یک خواب عمیق بی‌خبری مطلق و سبات (باسین) طولانی باین دیار مستولی شد و پردهٔ ظلمتی ایران را از مغرب‌زمین جدا کرد و جز روابط خصمانه با عثمانی بین این مملکت و مغرب اتصالی نبود.
تحولات مدنی و اصلاحات و ترقیات اساسی ممالک اروپا بعد از رستاخیز فکری (رنسانس) در مغرب‌زمین و کشف امریکا هیچ انعکاسی در معاملهٔ طبقات حاکمه با طبقهٔ رعایا در بلاد مشرق پیدا نکرد و هم‌چنین نه کتب آداب‌الملوک و سیاست مدن از حکماء و علماء مانند فارابی و مسکویه و نظام‌الملک و نصیرالدین طوسی و یا دوّانی و حکماء و دانشمندان اسلامی دیگر که از اصول سیاست نظری ارسطو یا نظامات علمی انوشروان و یا اردشیر بابکان مأخوذ بود تأثیر نمایانی در تعدیل روش زبردستان با زیردستان نمود و نه نصایح عدل‌آموز حکماء و شعرا و انبیا از خودخواهی و خود
