برگه:Khatabeh-Taghizadeh.pdf/۱۶

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.
۱۴
خطابهٔ اول
 

سرنوشت مردم تاثیر داشت. حکومتها همه استبدادی بود و اگر گاهی امیری عادل ظهور میکرد آن عدالت نیز بسته به دلخواه و سلیقه او بود نه از عدم قدرت بر ظلم و مقامت مظلومین. البته در اسلام، در عهد خلفای راشدین افکار عامه مسلمین دخالت و تاثیر معتدّبه در روش امراء داشته و داستان بیانات عمر ابن الخطاب در موقع جلوس بمسند خلافت معروف است که گفت «این امر را بمن تفویض کردید و من بهترین شما نیستم و اگر در روش من کجی دیدید آنرا راست کنید» و عربی بلند شد و شمشیر از نیام کشید و گفت اگر ما در تو انحرافی دیدیم آنرا با شمشیرهای خود راست میکنیم و عمر گفت شکر میکنم خدای تعالی را که در امت محمد هستند کسانی که انحراف عمر را با شمشیر راست می‌کنند. در تاریخ قرون اولی و قرون وسطی جز از حکومت استبدادی چیزی وجود نداشته مگر در بعضی ادوار در یونان و روم یعنی در قرن پنجم قبل از میلاد مسیح و بلافصل بعد از آن. دانایان گفته و نوشته‌اند که دموکراسی یا حکومت ملی نتیجه و مآل آنست که بر حسب نمو وانبساط معرفت و رشد انسانی مستمراً و دائماً مجاهدت برای وسعت دادن به مبانی قدرت سیاسی در مملکت دوام داشته است و باین سبب تاریخ دموکراسی تاریخ تمدن بشری است و بمرور زمان با تکامل تمدن معنوی به وسعت و کمال دموکراسی افزوده و دخالت بعضی از طبقات ملت در امر حکومت زیادتر شده و رفته رفته این حق دخالت از طبقات ممتاز گذشته و شامل طبقات پائین‌تر و پائین‌تر شده و غلامان و روستائیان و کارگران نیز در این امر شرکت یافته‌اند. البته مانند هر رشته از کمالات انسانی و ترقیات مدنی و معنوی و غیره در این امر هم سرچشمه اولی یونان بوده و پس از دوره تمدن یونان و روم دیگر اثر و نمونه‌ای از این کمال سیاسی