مقدمهٔ ناشر
کتاب مثنوی معنوی که زادهٔ قریحهٔ تابناک عارف کامل و عاشق واصل مولانا جلالالدین محمد بن بهاءالدین حسین خطیبی بلخی معروف بمولانا جلالالدین رومی است، یکی از گنجینههای گرانبهای حکمت و عرفان و ادب و کمال و ذوق و حال است که زبان فارسی، شاید تمام زبانهای دنیا نظیر آنرا بخود ندیدهاند. منظومهٔ عظیم مولانا از آن گلزارهای خوش رنگ و نگار است که خزان فراموشی و گذشت زمان را بر اوراق زرین آن دست تطاول نیست و تا جهان باقی است نام سرآیندهٔ آن نیز زنده و جاوید است.
در این کتاب عظیم آنقدر اندیشههای نازک و نکات باریک و معانی حکمتآمیز و اندرز و مطالب تربیتی و اجتماعی و سیاسی و معارف الهی وجود دارد که نمیتوان آنرا احصا کرد. مثنوی دریایی عظیم است که آنرا ژرفا و کرانه پیدا نیست و محققان جهان در تحقیق معارف آن عمری بسر برده و یکی از هزار نخوانده و بعجز خویش اعتراف کردهاند.
این کتاب مستطاب محصول ده سال آخر عمر جلالالدین رومی نابغهٔ بزرگ و مربی عظیمالشان اخلاق است. مولانا این کتاب را بین سالهای ۶۶۲ – ۶۷۲ هجری قمری در حال جذبه و اشتیاق سرود و در این هنگام افکار وی بمنتهای درجهٔ پختگی رسیده بود.
از همانروزها که سرودن نخستین بیتهای این منظومهٔ بینظیر آغاز شد نسخهٔ آن چون کاغذ زر دست بدست رفته و نام و آوازهٔ آن سراسر دنیای فارسی زبان را فرا گرفت و این شهرت فوقالعاده هر روز رو بفزونی است چنانکه امروز هیچ فارسی زبانی نیست که نام مثنوی و سرایندهٔ بزرگ آنرا نشنیده باشد.
مثنوی بخواهش و بر حسب اصرار و تشویق حسامالدین مرید محبوب مولانا بنظم آمد و حسامالدین که پس از مرگ مولانا خلافت و جانشینی وی را بعهده گرفت، ازین بابت حقی بزرگ بگردن فارسی زبانان دارد.
نشان استقبال عظیم مردم از مثنوی مولوی وجود نسخههای خطی فراوان این کتاب است که در هر یک از کتابخانههای معروف دنیا، نسخههای متعدد و گرانبها از آن یافت میشود. پس از اختراع فن چاپ و نشر کتب نیز مثنوی در نقاط مختلف، مانند مصر و هندوستان و ترکیه و ایران و اروپا بارها بطبع رسید و فضلای هر عصر، برای تنقیح و تهذیب آن رنج فراوان بردند و شروح متعدد بر آن نگاشتند و در حل مشکلات آن کوشیدند.