بنحو اتم و اکمل انجام ندهم، و بتقلید برخی از معاصرین بنوشتن شرذمه‌ای از احوال معاریف عصر حاضر (آنهم ناقص و ابتر!) اکتفا وزرم –
اما تشویق خیراندیشان و تشجیع دانش‌پژوهان اعم از فارسی و طهرانی آذربایجانی و گیلانی مرا بر آن داشت که زنگار خوف و خشیت را از صفحهٔ ضمیر خویش بزدایم و با اندک مایه شناوری یکباره دل بدریا زنم، و آب از سر بگذرانم و چندان که در خور توانائی منست در راه وصول بمقصود و انجام منظور بکوشم، و آب دریا را اگر کشیدن نتوانم هم بقدر تشنگی بچشم تا بتوانم بضاعت مزجات و متاع قلیل خود را بآستان آن دسته از جهانیان که قدر و قیمت اینگونه نبشته‌ها را میدانند تقدیم کنم -
خلاصه، کتاب را آغاز کردم و در عرض چهار سال پایان رسانیدم و اینک جلد اول آنرا از نظر خوانندگان محترم میگذرانم، اما چه پایه در این راه رنج برده‌ام و چه مایه خون جگر خورده‌ام تا باین تالیف سر و سامانی داده‌ام، خود دانم و بر کس منتی ندارم بلکه از همکنان منت پذیرم، بویژه از دانشمندان و شاعران معاصر که بمجرّد آگهی در جرائد فارس و طهران شرح حال و زادهٔ افکار خود را فرستاده و در خواست رهی را لبّیک اجابت گفته‌اند –
و آن زمره از معاصرین که در فرستادن ترجمه خود مضایقت فرمودند بر من منتی ندارند، و تا آنجائی که میسّر بوده ترجمه آنها را در کتاب آورده‌ام، و اگر ناقص باشد قصور از من نیست که مکرّر تقاضی کردم و اجابت نفرمودند! مگر آنکه جبران مافات را قبل از پایان دورهٔ کتاب ترجمه خود را بفرستند که در ذیل تالیف بیاورم –
اکنون میروم بر سر ایضاحاتی که ترقیمش برای روشن شدن ذهن خوانندگان لازم است:
ایضاحات:
۱ – سالهای مندرج در این کتاب هجری قمری است، و اساس تواریخ کتاب
