برگه:Azari-zabane-bastan.pdf/۴۰

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.
آذری یا زبان باستان آذربایجان / احمد کسروی
۴۰
 

گفتیم آذری تا زمان شاه اسماعیل از شهرها برافتاده بوده و ما اینرا هم میدانیم که پیش از پادشاهی صفویان بستگان آن خاندان بیشتر از مردم خود آذربایجان میبودند.

از شگفتیهاست که نام آدم که آورده شده در جنگ او را همان آدم نیای نخستین آدمیان شمارده و چنین نوشته که زبان آدم و حوا همینگونه بوده است. آدم که دانسته نیست که بوده و کی بوده دو بیتی میسروده آنهم به نیمزبان آذری!

کنون بآوردن شعرها میپردازیم:

من کلام کشفی

  اشته چشمان چمن دل برده[۱] ما[۲] لو[۳] از خون دیلیم خورده ما  
  مگر خون به هر آن شیریکه ته خورد[۴] که بان خون خوردنر[۵] خو کرده ما  

***

  بدردر یان[۶] دهم بور او سرم ما روانی مش که د[۷] پا بر مرم ما  
  چو شیرینر لوان[۸] اندیشه دیر همیشه یان شیرین پرورم ما  
  من غم کام کشتن آخر دیرو این[۹] کژ پشته وارو غم خورم ما  
  همین کین غم چمن[۱۰] یان آویاج عجب زانم که چین غم یان برم[۱۱] ما  
  چو چشمم سو بشایر دیمیر جیادیمی[۱۲] دو چشم آورم ما  
  از بدیمی دیر چون آو[۱۳] کنم چشم اجم بی چشم دیمی چون کرم[۱۴] ما  
  1. چشمان تو از من دل برده.
  2. در جنگ این کلمه در آخر لنگه های این دو بیت با آنکه در آخر لنگه های هفت بیت پشت سر میباشد بیک گونه نوشته شده و چنانست که میباید آنرا «ما» خواند. ولی از معنی برمیآید که این دو یک کلمه نبوده و آنچه در آخر لنگه های دو بیت میباشد «ته» (تو) بوده و آنچه در آخر لنگه های هفت بیت است «ما» (مو ، من) بوده و این شگفت نیست که در نوشتن «ته» و «ما» بهم ماند.
  3. لب
  4. مگر خون بود هر آن شیری که تو خوردی.
  5. خون خوردنت
  6. جان
  7. در
  8. لبان شیرینت
  9. چندین
  10. از من
  11. عجب دانم که از این غم جان برم.
  12. رویی
  13. آب
  14. کنم