- ز -
از این کتاب نفیس آنچه تحقیق کردیم گویا در طهران دیگر نسخه ای نباشد و اگر کسی از آن نسخه ای داشته ما را از آن اطلاعی حاصل نشد اما در اروپا در کتابخانه دیوان هند لندن و کتابخانهٔ سلطنتی بر این در هر کدام یک نسخه از آن وجود دارد .
از آنجا که بعللی در کار چاپ این کتاب عجله داشتیم ما را فرصت کافی برای نوشتن حواشی و تعلیقات بر آن فراهم نیامد فقط آنچه را که شمهٔ استادی آقای آقا نجفی متعنا الله بطول بقائه در حین مطالعه نسخه خطی بر آن افزوده اند عبناً در پای صفحات با امضای ایشان نقل کرده و آنچه را هم خود از نوع توضیحات لغوی و غیره لازم میدانستیم بدون امضا آورده ایم .
کتاب مجمع التواریخ از حیث انشاء امتیاز خاصی ندارد بلکه غالباً جملات آن بریده بریده و افعال رابط محذوف یا مکرر است فقط حیث عمده آن بسادگی وخلو آن از تکلف است و بهمین علت بمراتب بر درهٔ نادره وجهانگشای نادری و کیتی کشای میرزا محمد صادق نامی و گلشن مراد میرزا ابوالحسن غفاری ترجیح پیدا کرده و در یکی دو جا هم که مؤنف خواسته است از ساده نویسی منحرف شود و راه تکلف و تصنع پیش گیرد مانند وصف قحط اصفهان ( ص ۵۷ - ۰۸ ) و جلوس شاه سلیمان ثانی (ص ۱۱۹ ـ ۱۹۸) باز خوب از عهده در آمده و عباراتش به جوجه هغلق و ترکیباتش زیاد غریب و دور از ذهن نیست .
۳- اهداء کتاب
ناشر این کتاب علاوه بر مراتب امتنانی که از جناب آقای بلاغی و عنایتی که در واگذاشتن نسخه و حید و نفیس خود برای طبع در اختیار ما دارد صمیمانه ممنون هدایت و اشارت حضرت علامه المعی آقای آقا سید شهاب الدین نجفی مرعشی مد ظله است و در این خدمتی که بدست راقم سطور انجام میشود در حقیقت نضل کلی و سهم عالی
