برگه:شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و۱۳ و ۱۴ هجری، جلد ۱.pdf/۸۴

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
رجال ایران
۸۱

بابا و ژیل بلاس[۱] را بمعاونت میرزا حبیب اصفهانی معروف بدستان فاضل و شاعر معروف به فارسی روان و سلیس ترجمه کرد. ترجمه کتاب حاجی بابا را میجر فیلوت انگلیسی در سال ۱۹۰۵ مسیحی با توضیحات و حواشی بانگلیسی در کلکته بچاپ رسانده است کتاب هشت بهشت

بموجب شرحی که میرزا آقاخان کرمانی به خط خود به ادوارد برون مستشرق انگلیسی نوشته کتاب هشت بهشت[۲] که کتاب مبسوط و مفصلی است در شرح عقاید ازلیان از بابیه و رد طریقه بهائیان و علل و اسباب افتراق بابیه بازلی و بهائی و فلسفه این مذهب جدید که باب آورده است تألیفش را باو نسبت می دهند در صورتیکه تألیف حاج سید جواد کربلائی نواده سید مهدی بحرالعلوم میباشد نامبرده در ابتداء شیخی بعد بابی و سپس ازلی شده است کتاب مزبور از مهمترین کتب بابی ها یا ازلیها است بر علیه بهائی‌ها یک نسخه خطی از این کتاب که روحی آنرا استنساخ کرده متعلق بادوارد برون مستشرق انگلیسی بوده فعلا جزو کتب کتابخانه دانشگاه کمبریچ از شهر های انگلستان میباشد.

پروفسور برون مؤلف کتاب انقلاب ایران و غیره در صفحه ۸۵ شیخ احمد روحی – میرزا آقا خان کرمانی – میرزا حسن خان خبیرالملک را از رفقای میرزا رضای کرمانی دانسته و چنین گوید: «از سه نفر قربانیان دیگر از رفقای استامبول او و بنا به درخواست ایران برای بازگشت بکشور خود تسلیم حکومت ایران شده بودند در هفدهم جولای ۱۸۹۶ – میلادی (۶ صفر ۱۳۱۴ ق.) در زندان تبریز محرمانه کشته شده و تا مدتی سرنوشت آنها مکتوم ماند نجیب‌ترین آنها حاج شیخ احمد کرمانی مردی بسیار تحصیل کرده و خوش سیما که من از ۱۸ اکتبر ۱۸۹۰ تا سوم ژانویه ۱۸۹۴ میلادی (۱۳۰۸ و ۱۳۱۱ ق.) متناوباً مکاتبه ادبی با او داشته‌ام بوده است در صورتیکه من


  1. اصل این کتاب تألیف آلن رنه لوزاز (۱۷۴۷ – ۱۶۶۸) از نویسندگان فرانسوی است که اخلاق اجتماعی مردم زمان خود را در تألیفاتش بخوبی تشریح کرده است. ژیل بلاس نام شخص جوانی است که خود را بآب و آتش زده و متشبث به آخرین وسایل برای پیشرفت و موفقیت در زندگی میشود.
  2. یکی از مهمترین کتب ازلیها – که همان بابی‌ها هستند بر علیه بهائیها از تقریرات حاج سیدجواد کربلایی است که میرزا آقاخان و شیخ احمد روحی آن را نسبةً بانشاء ساده و روانی در آورده‌اند پس بنابراین معلوم میشود که اصل کتاب از دیگری بوده شیخ احمد روحی و میرزا آقاخان در آن از نظر انشاء دستی برده‌اند و از تألیفات شیخ احمد روحی با میرزا آقاخان کرمانی بغلط شهرت یافته است.