برگه:شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و۱۳ و ۱۴ هجری، جلد ۱.pdf/۳۳

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۳۰
رجال ایران

خوار و فیروزکوه میشود. هنگام تصدی وی، بمشاغل مزبوره، ترتیبات خلاف انتظاری مشاهده میکند و از اوضاع اداری و اجتماعی خیلی ناراضی و متأثر بوده و در کابینه اول حسن وثوق (وثوق الدوله) و وزارت دارایی حسن مشار (مشارالملک)[۱] منشی‌زاده را بکلی از کار بر کنار میکنند و بطوریکه خودش در بازپرسی با صراحت میگوید: «هنگامیکه کابینه وثوق الدوله تشکیل یافت و من از وزارت مالیه رانده شدم، تمام اقدامات من، در مورد ترمیم این اجحافات و احقاق حق خودم بجائی نرسید و بلااثر ماند، سرانجام، برای انتقامجویی از خائنین به مملکت، در سال ۱۳۳۴ ق.، برابر با ۱۲۹۵ خورشیدی کمیته مجازات را باتفاق اسدالله‌خان ابوالفتح‌زاده[۲] و محمدنظرخان مشکوةالممالک[۳] تشکیل داد و البته موسس و گرداننده کمیته خود منشی‌زاده بوده و دیگران تابع نظر وی و بدستور او عمل میکردند. پس از تشکیل کمیته اولین اقدام آن از بین بردن خائنین به مملکت و انگلوفیلها (هواخواهان انگلیس) بود و در مدت عملیات خود که در حدود ده ماه طول کشید دست بکشتار این عده زدند. میرزا اسمعیل‌خان مدیر انبار غله (ربیع‌الثانی ۱۳۳۵ قمری)،[۴]عبدالحمیدخان ثقفی متین‌السلطنه، مدیر روزنامه عصر جدید (رجب ۱۳۳۵ قمری)، میرزا محسن مجتهد (شعبان ۱۳۳۵ قمری)، منتخب‌الدوله خزانه‌دار (شعبان ۱۳۳۵ قمری و ضمناً کریم دواتگر و میرزا احمد خان صفا را هم کشتند چون اشخاص ناباب در میان افراد کمیته داخل شدند، برای سودپرستی و اعمال غرض، نفاق ایجاد شد و سرانجام حاج زمان‌خان بهادرالسلطنه، یکی از افراد کمیته، از ترس جان خود، که از کمیته خوفناک شده بود، که مبادا او را نیز بکشند، با گرفتن تأمین از دولت، تمام اسرار کمیته مجازات را افشاء نمود.[۵]

در کابینه میرزا محمد علیخان علاء‌السلطنه، در تاریخ ۲۲ تیر ۱۲۹۶ خورشیدی،


  1. ۱۳۳۴ قمری برابر با ۱۲۹۵ خورشیدی.
  2. به نام ابوالفتح‌زاده مراجعه شود.
  3. محمد نظرخان مشکوةالممالک پسر عباسقلیخان مشکوةالممالک سابق، بعداً اعتماد نظام، مترجم در دستگاه کامران میرزا نائب‌السلطنه بوده محمد نظر خان تا سال ۱۳۲۶ قمری در جزء مستخدمین دستگاه کامران میرزا بود و با عوالم مشروطیت و مشروطه‌خواهان چندان ارتباطی نداشت در حدود سال ۱۳۲۷ قمری بمناسبت دوستی با ابوالفتح‌زاده و منشی‌زاده که این دو نفر در جزء مشروطه‌طلبان بودند مشکوةالممالک هم کم کم جزء مشروطه‌خواهان گردید. در سال ۱۳۲۹ قمری که مرنارد بلژیکی خزانه‌دار شد بنا به دوستی و سفارش این دو نفر که جزو کارمندان خزانه‌داری بودند رئیس اجراء مالیه تهران گردید و تا اواخر ۱۳۳۴ قمری در خزانه‌داری مستخدم بود و در اواخر این سال که کمیته مجازات تشکیل یافت و کارهائی هم کرد هنگام دستگیر کردن اعضاء کمیته مجازات محمد نظرخان در مازندران بود او را هم در آنجا دستگیر کرده بتهران آوردند و زندانی گردید
  4. میرزا اسمعیل‌خان رئیس انبار غله پسر میرزا ابوالحسن‌خان بانکی پسر میرزا جعفر خان حقایق‌نگار خورموجی مؤلف کتاب تاریخ حقایق الاخبار بوده است.
  5. بهادرالسلطنه در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در بانه کردستان بدست طائفه کورک و مامش کشته شد.