برگه:شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و۱۳ و ۱۴ هجری، جلد ۱.pdf/۱۱۶

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
رجال ایران
۱۱۳

غله دولتی – حسین لله و احسان الله‌خان – میرزا علی اکبر ارداقی نویسنده و حسین عمادالکتاب خوشنویس کمیته و حاج زمان‌خان کردستانی بهادرالسلطنه بودند. چند نفر بوسیله تروریست‌های کمیته کشته شدند. عبدالحمیدخان ثقفی متین‌السلطنه (اول خرداد ۱۲۹۶ خ.) رضا منتخب‌الدوله و میرزا محسن[۱] بعد کریم دوات‌گر چون میخواست اسرار کمیته را فاش کند رشیدالسلطان رفیقش بدستور کمیته او را کشت و در مدت کمی عده‌ای را بحق یا ناحق از بین بردند و بعد چون اشخاص بسیار ناباب سودجو و مغرض را داخل در کمیته خود نمودند بزودی اسرار کمیته بوسیله حاج زمان‌خان بهادرالسلطنه[۲] بکلی فاش گردید. بهادرالسلطنه از منتخب‌الدوله خزانه‌دار درخواستی داشت و چون برآورده نشد بوسیله کمیته او را ترور کرد و بعد که کمیته ملتفت شد که آلت اغراض بهادرالسلطنه قرار گرفته درصدد بر آمد که او را مجازات کند بهادرالسلطنه از قضیه آگاه شد و از ترس جان خود فوراً با گرفتن تأمین از دولت افراد کمیته را بشهربانی معرفی نمود و اعضاء کمیته مجازات در سال ۱۲۹۶ شمسی مطابق ۱۳۳۶ ق. دستگیر گردیدند و پس از نه ماه زندانی کشیدن در سال بعد (۱۲۹۷ خ.) همگی آزاد شدند لکن حسن وثوق (وثوق‌الدوله) بمحض اینکه در سال ۱۳۳۶ هـ.ق. (۱۲۹۷ خ.) نخست‌وزیر شد تمام اعضاء کمیته مجازات را دستگیر کرد و فوراً حسین لله و رشیدالسلطان[۳] را بدار آویخت و ابوالفتح‌زاده و منشی‌زاده مؤسسین اصلی کمیته را ظاهراً بعنوان تبعید بکلات بسمت خراسان فرستاد لکن در بین راه در ماه ذیقعده (۱۳۳۶ هـ.ق.) بدستور وثوق‌الدوله در سمنان آنان را بوضع فجیعی تیرباران نمودند.

اسدالله حاج اسداله‌خان پسر دوم حاج ابراهیم‌خان اعتمادالدوله شیرازی صدر اعظم فتحعلی‌شاه که در سال ۱۱۹۷ هـ.ق. هنگامیکه بزرگان فارس را، با اهل و عیال، علی مراد خان باصفهان احضار و زیر نظر قرار داد حاج ابراهیم کلانتر هم جزو آن دسته بود اسدالله‌خان در همین در اصفهان متولد شد موقعیکه حاج ابراهیم خان بصدارت رسید و همه‌کاره مملکت شد برادران و برادرزادگان و پسران خود را در امور دولتی وارد ساخت[۴] از آن جمله اسدالله‌خان را در سن ۱۶ سالگی در سال ۱۲۱۲ هـ.ق. بحکومت قم و کاشان منصوب نمود و در سال ۱۲۱۴ ق، در سن ۱۸ سالگی او را


  1. میرزا محسن فرزند میرزا محمد باقر صدرالعلماء و برادر میرزا جعفر صدرالعلماء در سال ۱۲۸۸هـ.ق. در تهران زاده شد و پیش از کشته شدنش بواسطه هر جهتی که بود عنوان و نفوذ زیادی در تهران و بلکه ایران پیدا کرده بود و در سال ۱۳۳۵ هـ.ق. در سن ۴۷ سالگی به دستور کمیته مجازات کشته شد.
  2. بهادرالسلطنه در سال ۱۳۰۰ خ. در بانه کردستان بدست طائفه گوگ و مامش کشته شد.
  3. حسین معروف به لله بشرکت احسان‌الله خان قاتل میرزا محسن از معاریف و متنفذین زمان خود و داماد سید عبدالله بهبهانی و رشیدالسلطان زننده کریم دواتگر بودند و چون حسین قبل از این گفتگوها نوکر آقابالاخان سردار افخم و لله پسرش بود از این جهت معروف شد به لله.
  4. مانند همه زمامداران این مملکت.