برگه:شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و۱۳ و ۱۴ هجری، جلد ۱.pdf/۱۰۳

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۱۰۰
رجال ایران

«حاج میرزا احمد کرمانی مانند حاج شیخ احمد روحی (که با دقت باید آنان را از یکدیگر جدا دانست) فردی بابی ازلی بوده همدم او که در این جا باو اشاره میشود سید حسن معروف بصاحب‌الزمانی است چه بحساب خودش از منتظرین مهدی بوده است (ادعای مهدویت و صاحب‌الزمانی نیز کرده است) در نتیجه تبلیغات آنها که هنگامه‌ای در همدان برپا شد هر دوی آنان بازداشت و در تهران زندانی گشتند و در آنجا میرزا احمد از بیماری اسهال خونی مرد».

میرزا رضای کرمانی قاتل ناصرالدینشاه در بازپرسیهای خود راجع باین شخص این طور اظهار نظر میکند: «اشتباه نشود من حاجی میرزا احمد را مردی احمق میدانم شخصی مثل من با چنین اندیشه بزرگی نمی‌آید مردی مانند حاجی میرزا احمد را در قصد خود دخالت دهد».

احمد حاجی میرزا احمد خوئی از مجتهدین معروف آذربایجان بوده که در تبریز حکم تکفیر شیخیه را داده و اغتشاش عظیمی برپا کرد در این هنگام مردم شهر دو دسته شده بجان یکدیگر افتادند و باین سبب جمع کثیری مقتول و مجروح شدند حاج میرزا احمد پدر حاج میرزا جواد آقای مجتهد متنفذ و معروف آذربایجان بوده و این خانواده را بعضی خوئی و جمعی دیگر اهل مغان میدانند. حاج میرزا احمد در سال ۱۲۶۵ ه‍. ق. در گذشت.

احمد حاج میر احمد مرتضوی پسر حاج سید مرتضی صراف تبریزی و از خانواده حاج میرمناف صراف میباشد سابقاً جزء صرافهای درجه اول تبریز بود. در اوائل سلطنت مظفرالدین شاه شعبه‌ای از کار صرافی در تهران دائر کرد و بعد از چند سالی خود مرتضوی بتهران آمد و ساکن تهران گردید در دوره اول مجلس شورای ملی (۱۳۲۴ ه‍. ق.) از طرف تجار تهران نماینده مجلس گردید. در طبقه تجار از اشخاص با سواد و مخصوصاً نسبت به شعر و ادبیات ذوق خوبی داشته است.

احمد میرزا احمدخان منشی باشی – مشیرالسلطنه در سال ۱۲۷۰ قمری که میرزا صادق قائم مقام نوری پیشکار آذربایجان شد میرزا محمود خان مازندرانی (مدیرالدوله) که در آن وقت لقبش مستوفی نظام بود بهمراه قائم‌مقام به تبریز آمد و مشاغلی را عهده‌دار شد و برادر کهتر خود میرزا احمد را نیز با خود آورده و در سال ۱۲۷۵ قمری که عزیزخان مکری سردار کل به پیشکاری بهمراه میرزا معزالدوله بآذربایجان فرستاده شد میرزا محمودخان برادر را در دستگاه سردار کل وارد خدمت کرده منشی‌باشی (رئیس دفتر) او شد و بعد هم که عزیز خان در سال ۱۲۷۸ قمری پیشکار مظفرالدین میرزا ولیعهد ۹ ساله گردید با او بآذربایجان رفت میرزا احمد باز هم مانند سابق منشی او بود تا اینکه عزیز خان مکری سردار کل در سال ۱۲۸۴ قمری بتهران احضار و بسمت وزارت جنگ و فرمانده قوی منصوب شد میرزا رضا صدیق‌الدوله که پس از رضا قلی‌خان هدایت‌لله‌باشی مظفرالدین میرزا شد در تبریز بود میرزا محمودخان و میرزا احمد بواسطه همشهری بودن با او ارتباط و خصومت زیاد داشتند و بوسیله صدیق‌الدوله، میرزا احمد منشی‌باشی ولیعهدشد