برگه:شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲ و۱۳ و ۱۴ هجری، جلد ۱.pdf/۱۰۰

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
رجال ایران
۹۷

های مختلف وزیر، نخست وزیر و نماینده مجلس گردید. ترقیاتش در زمان مشروطیت صورت گرفت و ژاندارمری در زمان وزارت داخله او تشکیل یافت نامبرده از رجال کاری و مطلع به اوضاع ایران بود صفات و خصال دیگر او مانند سایر رجال این مملکت بوده و تکبر و تفرعن را از جد خود میرزا محمد قوام‌الدوله بارث میبرده است از سال ۱۲۹۷ تا ۱۲۹۹ خورشیدی والی خراسان بود و در این مدت طبق معمول مملکت برای خود در آنجا املاکی دست و پا کرد و از حکومت خود استفاده شایانی نمود. در سال ۱۲۹۹ شمسی که کودتا شد و اکثر رجال سرشناس مرکز توقیف و سید ضیاءالدین طباطبائی مدیر روزنامه یومیه رعد بهر نحوی که بود رئیس‌الوزراء گردید بواسطه عداوت دیرینه بین او و قوام‌السلطنه به کلنل محمد تقی خان پسیان رئیس ژاندارمری خراسان دستور داده شد او را توقیف و بتهران اعزام دارد کلنل هم چون نظامی بود طبق امر ما فوق او را دستگیر و تحت‌الحفظ بتهران فرستاد و در تهران مدت بسیار کمی زندانی گردید قوام‌السلطنه در زندان بود که رئیس الوزراء شد در عارفنامه که ایرج میگوید:

احمد قوام

  یکی را افکند امروز در بند کند روز دیگر او را خداوند  

اشاره است به حبس و نخست وزیر شدن قوام‌السلطنه.

کابینه قوام السلطنه چهار ماه و دو روز (از ۱۴ خرداد تا ۱۶ مهر ۱۳۰۰) طول کشید و بعد مشیرالدوله بجای او نخست‌وزیر شد سپس در سال ۱۳۰۱ خورشیدی دوباره نخست‌وزیر گردید و این بار مدت ۸ ماه (از ۲۷ خرداد تا بهمن) نخست‌وزیر بود. و در ۲۷ صفر سال ۱۳۴۱ ق. (۱۳۰۲ خورشیدی) بامر رضاخان سردار سپه، وزیر جنگ کابینه حسن پیرنیا مشیرالدوله، به بهانه اینکه توطئه‌ای برای کشتن او چیده است مدت کمی توقیف گردید و پس از آزادی باروپا رفت در این هنگام چون وثوق‌الدوله در اروپا بود و بواسطه قرارداد معروف ۱۹۱۹ میلادی که ایران را به تحت‌الحمایگی انگلستان در آورده بود فوق‌العاده طرف توجه و اطمینان دولت انگلیس شده بود و بواسطه این خدمت در نزد آندولت اعتباری داشت بواسطه دولت مزبوره برای برادر خود قوام‌السلطنه تأمین جانی گرفت و در سال ۱۳۰۷ خورشیدی بایران بازگشت و بعد در مرداد سال ۱۳۲۱ خورشیدی و ۷ بهمن ۱۳۲۴ خورشیدی نخست‌وزیر شد و در سال اخیرالذکر که نخست‌وزیر بود قسمتی از خاک ایران مخصوصاً آذربایجان در اشغال روسها در آمده بود باین مناسبت سفری به مسکو کرد و با استالین نخست وزیر روسیه ملاقات و مذاکره نمود و بعد بایران بازگشت.

در ۲۵ تیرماه ۱۳۳۱ خورشیدی پس از استعفای دکتر محمد مصدق از نخست‌وزیری