برگه:سبک‌شناسی، جلد ۱.pdf/۸۲

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی نشده‌است.
– ۵۰ –

کلمه، دیگر «واچکی چند هچ وژرک متر» صفحه ۸۵ و «افسون زندان» و قسمتهای بی سر و ته دیگر که باز در همان کتاب طبع شده است، و مهمتر از همه«ماتیکان هزار داستان» یعنی گزارش هزار فتوای قضایی است . کتبی نیز بوده است که در عهد اسلامی از آنها استفاده می شده و بعدها از میان رفته است مانند «آیین نامک» که محتوی مجموعه ای بوده است از اخلاق و فرهنگ و رسوم و آداب و بازیها و ورزشها و سخنان بزرگان و آیین رزم وعزا وسور و زنا شونی و غیره و ابن قتیبه و دیگر ادبای عرب بسیار از فصول این کتاب را نقل کرده اند. و در خاتمه مادیکان چترنگ که بزبان پهلوی باقی است گوید : «اصل بازیدن شترنج اینست نگرش ( ملاحظه ) و توخشش ( سمی ) در نگاه داشتن و مواظبت ابزار خود بیشتر کنی تا در بردن و زدن ابزار طرف بازی ، و بامید وطمع زدن ابزار حریف دست بد بازی نکنی، و شمار ابزار خود را بداری چنان که یکی را بکار اندازی و دیگری را بپرهیز و احتیاط گذاری و نیز همواره باسل بازی توجه کنی و پایان را در نظر داشته باشی ، چنانکه در « آیین نامه که نوشته است ازین قبیل است - خوتای نامک ، و «کاروند، که جاحظ در البیان و التبیین از قول شعوبیه از آن هر دو کتاب و فصاحت و بلاغت هر یک تعریف میکند و می گوید: « تومن احب ان یبلغ فی صناعة البلاغة ویعرف الغریب ویتبحر فی اللغة فلیقراء «کتاب کاروند» ومن احتاج إلی العقل والأدب و العلم بالمراتب والعبر والمثلات والألفاظ الکریمة والمعانی القرینة فلینظر الی« سیر الملوک» ا دیگر کتاب «دستوران» یکی از کتب قضایی عهد ساسانی که در آغاز بزبان پهلوی بوده است و اکثر منابع آن با « ماتیکان هزار دانستان، یکی است و فعلا ترجمه این کتاب بزبان سریانی موجود است این نسخه در قرن هشتم میلادی بوسیله رئیس ۱ - این نسخه منحصر بفرد و مؤانش فر خ مرد نامیست و خود کتاب مشتمل بر ۷۴ ورق میباشد و در کتابخانه ما تکجی لیمجی هوشنک هاتریاست و ۵۵ صفحه آنرا بایک مقدمه ژ و مودی طبع کرد و ۱۹ ورقه آن هنوز بچاپ نرسیده است . (کریستن سن ۳۹) ۲ - ج ۳ ص ۶-۷ البیان والتبیین طبع قاهره .