- ۳۸ - لاجورد بخط سفید مینا کاری کتیبه نوشته اند بخط میخی بنام خشیارشا نیز مهر ها و پارچه های دیگر . زبان فارسی باستان بعد از انقراض دولت هخامنشی از میان رفت ۔۔ یعنی زبان رسمی کشور تغییر یافت . و در عید اشکانیان که بار دیگر کار ها بدست ایرانیان اوفتاد رفته رفته زبان پهلوی شمالی و شرقی که زبان اقوام « پرثوی» بود رواج گرفت ، و ترک یونان مأبی سکهها و سایر اسناد ایران بازبان ایرانی و بخط آرامی نمودار گردید . ، ، و پس از بدست قدیم ترین آثار پهلوی اشکانی : قدیم ترین آثاری که از خط و زبان پهلوی در دستست دو قباله ملکی است که در ایالت اورامان کردستان چندسال پیش بخط پر لوی اشکانی و زبان پهلوی بر روی کاغذ پوست آمد و تاریخ آن مربوط بصد و بیست سال پیش از میلاد مسیح است و قبلا بـدان اشاره شد . در یکی از آن قباله ها خواندم که از طرف دولت قید گردیده و خریدار پذیرفته است که اگر باغی را خریداری می کند آباد نگاه ندارد و آنرا ویران سازد مبلغ معینی جریمه بپردازد ، و از این قباله اندازه اعتنا و تو به پادشاهان ایران را آبادانی کشور میتوان قیاس کرد . اسناد قدیمی دیگری که در دستست ، باقی مانده کتب و آئین هانی و سایر مطالب از قبیل فصول از عهد جدید و مطالبی از کیش بودایی است که در آغاز قرن حاضر از طرف خاور شناسان از خرابه های شهر « تورفان » پیدا شد و بدست دانشمندان خوانده شد ۱ – پهلوی شمانی خطی نوشته می شد که آنرا خط اشکانی مینامند و بعد در این باره صحبت خواهد شد ۲- تورفان آیا انی است از ترکستان چین در ناحیه کوهستانی بانشان در شمال غربی چین وذکر آن در تاریخ چین آمده است آنجا در دست مردمی ایرانی رمانوی بوده و بعدها ترکان بر آن دست یافته اند و تادیری سر ما خوبان بود ـ واخیرا خرابهای آن بدست مسلمین افتاد.
