- ۲۳ - ه این عمارات برطبق کتیبه هایی که از داریوش و خشیارشا باقی مانده است هر کدام نامی خاص داشته ، آنچه پیشاپیش پله و دروازه ورود روی بمعرب قرار دارد ، بارگاه شاهنشاهی و برطبق کتیبه درب بزرگ بصفت درس دهیو » یعنی « همه کشور » یا « همه کشورها خوانده می شده است، و جایگاه پذیرایی فرستادگان و بار دادن همه رعایای شاهنشاهی هخامنشی بوده ۔ دیگر « ایدانه» نام داشت ظاهراً از همان ماده « آبادانه و بیرونی شمرده می شد قصر دیگر در دست چپ «ایدانه » واقع است نام «صد ستون» داشته است ، و این نام در کتیبه پهلوی «شاپور سکانشاه » که روزی در این عمارت فرود آمده ! مده است دیده میشود و بجای خود از آن کتیبه گفتگو خواهد شد. دیگر کاخ « هدیش » یا «هدیش» بیاء مجهول بروزن « منش » نام داشت و در سوی جنوبی اندازه واقع بود، چنین پنداشته اند که این کاخ اندرونی شاهنشاهی و حرمسرای بوده است و این حدس بدلایلی درست مینماید چه شاید واژه « هدیش » اصل وریشه « خدیش » باشد، که بزبان دری کدبانورخاتون بزرگ و رسمی را گویند ، و چنانکه خواهیم دید حرف - خ » و « ه » در زبان فارسی بیکدیگر بدل میشوند. عمارت دیگر «تجر» است و آن کاخ کوچکتری بوده است در ضلع شمالی صفه تخت جمشید که آنرا قصر زمستانی با «آفتاب کده» پنداشته اند ، در فرهنگها «تجر » بروزن شررخانه زمستانی را گویند و بعضی مخزن وصندوقخانه نیز هست، و این بنا رو بآفتاب ساخته شده است و امروز این کاخ را آینه خانه گویند و دو کتیبه از سکانشاه پهلوی و یک کتیبه از عضدالدوله فناخسره دیلمی بخط کوفی و چند کتیبه دیگر از آل مظفر و تیموریان ا هست . سوای این چند کاخ بزرگ آثاری از معبد و خلوتها وابنیه خردوریز دیگر در آنجا ه نیز در در آن صفه باقی است . این بنا بدست داریوش در بسته ۵۲۰ ق م آغاز گردید و سپس داریوش ولیعهد خود خشایارشا را در حیات خود بتخت نشانید و اتمام ابنیه نامبرده را باهتمام وی باز گذاشت در بن ابنیه نیز جای جای کتیبه هایی از داریوش و خشیارشا د از تخشتر سوم باقی است ۱ - این لغت در ادبیات دری قدیم گاهی دیده میشود از آنجمله بشاری نام شاعری از متقدمان گوید : در ظاهر اگر برت نمایم درویش دارد هر کس بنا باندازه خویش زینم چه زنی بطعنه هردم صد نیش در خانه خود بنده و آزاد وخدیش
