که بسه زبان ماه گویند بر نمیگذرد، و پیداست که زبان مردم ماد یا ماه زبانی بوده است که بازبان دوره بعداز خود که زبان پادشاهان هخامنشی باشد تفاوتی نداشته ، زیرا هر گاه زبان مردم ماد که بخش بزرگ ایرانیان و مهمترین شهر نشینان اریالی آنزمان بوده اند بازبان فارسی هخامنشی تفاوتی میداشت هر آینه کورش و داریوش و غیره در کتیبه های . خود فارسی و آشوری وعیلامی است ، زبان مادی را هم میافزودند تا بخشی بزرگ از مردم کشور خود را از فهم آن نبشته ها ناکام نگذارند . از اینرو مستمت که زبان مادی خود بهینه زبان فارسی باستانی بانزدیک بدان و لهجه از آن زبان بوده است . و از نام پادشاهان ماد مانند د فرا اورت » و « خشتریت ، وه فرورتیش * و هووخشتره » و « آستیاک ـ ازی دهاک ، و و آرتی سس - آرته بسن ۔ ارتینس ـ ارته کاس آه که بلفظ «آرت ، آغاز میشود و ها شپادا» که سپاد وسیاه باشد نیز نزدیکی این دوزبان معلوم میگردد . هرودوت در جایی که از دایه کورش اول یاد میکند میگوید « نام وی «سپاگو» بوده ، سپس آورده است که « سپاکوه زبان مادی سگ ماده را گویند " . ومعلوم است که نام سک سپاک بوده است و (واو) آخر این کلمه حرف تأنیث است که هنوز هم این حرف در واژه بانو و در پسرو و دارو و دختر و و کاکو بعنوان تصغیر یا از روی عطوفت و رأفت باقی ، است ، و یکی از رجال آن زمان نیز (سپاکا) نام داشته است که واژه نرینه سپاکو باشد . بعضی از دانشمندان را عقیده چنانست که گانه زردشت بزبان مادی است و نیز برخی بر آنند که زبان کردی که یکی از شاخه های زبان ایرانی است از باقیمانده های زبان ماداست ۱ - مک بتصریح حمزة اصفهانی و نقل یاقوت با « سپاه > درمعنی یکیست و این هر دو لفظ بمعنی شجاع و جنگو است و از این رو گویند که سکنان و اسپاهان بمعنی جای ومحل سپاهان و شجاعان است . روسها هم اکنون باین حیوان معروف که ما سنگ گوئیم دسپا کاپی کو بند و نیز لغت «سباکه بمعنی سگ در روستاهای اصفهان هنوز زبان زداست یکی از سرداران سکا که معاصر ماد بوده است نامش «سپاکا» بوده است ( رک . ایـران باستان ، ج ا ص ۱۷۴) ۲ - طوایف کرد بدون تردید از آن مردمی اند که از روزگاران قدیم در سرزمین خود که بخشی از ایرانست جایگیر بوده اند و گاهی دامنه چراگاه وخیمه وخرگاه خودرا تادشتهای ارستان رجال اصفهان و کوه کیلو به وسواحل خلیج فارس میگسترده اند و زبان و آداب آنمردم یکی از د برینه ترین زبان و آداب ایرانی است او شعر کردی یکی از اقسام شعرهای بنج مجانی قدیم است، و لغات آن قوم نیز یکی از شاخهای زبان ایرانی است و گز نفون نویسنده یونانی در کتاب خود بازگشت ۱
