برگه:سبک‌شناسی، جلد ۱.pdf/۲۰

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
و
مقدّمهٔ مصنف

هر موضوع و فکری، شکل و قالبی برای تعبیر لازم دارد ـ خوانندگان یک اثر ادبی از روی مطالعه و آشنائی با شکل اثر، معنی را که منظور گوینده است درمی‌یابند ـ فکر در قالب جمل مستتر است و جداگانه بیان نمیشود ـ پس موضوع، خود در ادبیات جزو شکل محسوب میگردد و هرگز نمیتواند از آن جدا باشد ـ از سوی دیگر مطلب با فکر اصلی یک اثر ادبی شکل آنرا تعیین میکند و همین یگانگی فکر و شکل با معنی و صورت است که بنیاد سبک را تشکیل میدهد.

✡✡✡

۸ ـ وسعت و شمول سبک‌شناسی - دانشی که از مجموع جریان سبکهای مختلف یک زبان بحث میکند «سبک‌شناسی» نامیده میشود.

سبک‌شناسی را نمیتوان دانشی مستقل و مجزّی تصور کرد، بلکه بلعکس باید آنرا فنی مرکب از علوم وفنون مختلف دانست که احاطه بمجموع آنها با ضمیمه شدن یکرشته تتبعات دقیق، فن نامبرده را بوجود میآورد و اهم آن معلومات قرار زیر میباشد:

۱ - حکمت و علوم - از آنچه گذشت آشکار گردید که سبک هر نویسنده با گوینده حاکی از طرز بینش و ادراک اوست از جهان بیرون[۱] و چون «هر کس عالم را از دریچهٔ چشم خود میبیند، ما نیز در مطالعهٔ سبک وی باید همان محیط معنوی را برای خود ایجاد کنیم - برای دخول باین مقصود باید از علوم ذیل اطلاع حاصل کنیم:

الف ـ علم الادیان - چه نویسنده و گوینده بدون شک خواسته یا ناخواسته تحت تأثیر افکار مذهبی خویش قرار میگیرد - مثلا برای مطالعهٔ سبک شعر ناصر خسرو و نزاری قهستانی حتماً باید از مبادی مذهب اسمعیلیه اطلاع یابیم.

ب ـ فلسفه و عرفان ـ محیط فلسفی شاعر یا نویسنده در روحیهٔ وی مؤثرست مثلا در مطالعهٔ گلستان سعدی با دیوان حافظ ناگزیر از محیط فلسفی و عرفانی قرن هفتم و هشتم هجری باید آگاهی یابیم.

ج ـ علوم ـ هر مصنفی در نگارش تحت تأثیر معلومات خویش واقع میشود. بدیهی است که برای کشف رموز یک اثر منظوم یا منشور نخست باید از علومی که شاعر بدانها آشنا


  1. La Conception du Monde