خاطرات و خطرات ۴۶۵ اظهار میدارم مسائل تاریخی باید همیشه بازمان و مکان و احوال مقارن آن سنجیده شود. وقایع تاریخی را که در زمان خاص وقوع یافته با موازین امروز محاکمه نمیتوان کرد ضمناً اشاره به زشت و زیبای آندوره نموده گفتند با همه صفات خوب شخص بحكم طبیعت خالی از نقص نیست تاريخ نيك و بد را بدفتر میآورد در مقابل خوبی بسیار زشتی که منتفی است . مدتی طول کشید در نسخ قرارداد دارسی اسمی از تمدید مدت برده نشده بود. مدادی و تنظیم بافت . منجر به رجوع بجامعه ملل شد، در نتیجه قراردادی نسبتاً بهتر از قرار داد اسبق تنظیم یافت . مختتاً محبت تمدید پیش آمد پاداری نظار سبب یا فشاری طرف شد و تهدید به قطع مذاکرت شاه بهر ملاحظه تن در داد و البته در مقابل اراده او کی قدرت نقوه نداشت، همان اجبار که برای نمایندگان بود که سبب دادن ورقه سفید در مجلس شد الغای امتیازات بی مطالبه و از روی عصبانیت اتفاق افتاد و برگشتن ممکن نبود شاه هم باطنا پشیمان شدو گفت ما که سی سال برگذشتگان برای اینکار لعنت کردیم پنجاه سال دیگر مورد لعنت مردم شدیم قبل از اقدام میبایست شورها شده باشد. در جلسه ۷ بهمن که تقی زاده در جواب اسکندری معلوم الحال این توضیحات را داد رحیمیان گفت با بیانات جناب آقای نقی زاده این قرار داد لغو است، صحیح است هم گفته شد . بلی نسبت به قرار دادهای جدید که در اطراف بسته شده است مهم حقه ما بما نمير مدحق شکایت داریم و غین و غرر حقی است مسلم باید جدال را کنار گذارد و روی حق و حساب سهم خود را خواست کمپانی نفت جنوب عند الواقع اداره ای دولتی است و شأن دولت انگلیس نیست که بشت ماسك كمپانی حق مارا ندهد دولت قوی شوکت انگلیس باید از کیسه محفر ما استفاده نا حق بنماید. در کلیه با نظراتی که امروز متوجه نفت است یگانه چاره تشکیل شرکتهای داخلی بسرمایه داخلی است و متخصص خارجی تا خودمان نداریم. نمیتوانم بگویم که مردم ما ملتفت منافع اینکار نیستند با در داخله سرمایه نیست اعتبار قضائی و امنیت اداری نداریم بنای دادگستری به عدالت و امنیت برقرار شود سرمایه های خارجی هم بطیب خاطر چون میل مملکت رو خواهد آورد رشوه و دزدی است که مانع رسیدن بآرزوها است. در موقع اولتیماتوم روس شاگردان مدارس با علم یا مرگ با استقلال دور شهر گشتند در این موقع هم دانشجویان در میدان بهارستان میتینگ دریدن یقه دادند و الغاي نفت جنوب و انحلال بانك شاهنشاهی را خواستند . تعصب به کنار آنروز که قرار داد دارسی بسته شد نفت اهمیت امروز را نداشت و نمونه ای در دست نبود اقدام دارسی تیری در تاریکی بود و در مقام انصاف باید گفت که آن قرار داد از بهترین قرار دادهای زمان، بعقیده امروز جاهلیت، بود منتها ما بواسطة غفلت از تربیت محاسب مناسب غفلت کردیم و نتوانستیم استیفای حق خودمان را مطابق همان قرارداد کرده باشیم مفتشين ما صورتی بودند بر دیوار لندن، امروز سهم خودمان را مطابق با قرار دادهای مشابه می منجیم و فریاد میکشیم و مقبول هم هستیم موضوع بحث در مسئله نفت جنوب مذاکره با کمپانی است و تشخیص منابع حقه دولت که تقاضا دارد سهم ایران به تناسب اسهام سایر شرکا کمپانی با مطابق موازین قرار دادهای سایره بحرين و غیره پرداخت شود ، لایحه پیشنهادی دولت در نتیجه مذاکرات با کمپانی مجلس را قانع ننموده مردود ماند و دوره مجلس خاتمه یافت دری " ۱ - نقی زاده فروشی داور و علاء مأمور تنظیم قرار داد جدید بودند من سمت نخست وزیری داشتم لیکن از مذاکره برکنار بودم خوشبختانه من اظهاری نشد در دوره ای که برای رجال مجال رأي ليست بهتر کناره گیری است شاید تغیر نسبت به تیمورتانی هم ممد عصبانیت برد و سخنهای جامعه ملل را در طرفداری
مال ضعیفه به نقد گرفته بودند
