۳۲۴ خاطرات و خطرات از حیدر آباد طرف سلیمانیه طرح راه آهن در اوقات جنگ ریخته بودند با اسمعیل آقا در نوبت زد و خوردند. تلگراف ایالت جلیله آذربایجان خاطر محترم البته مسبوق استکه حکومت آقای محتشم السلطنه طور غریبی شده و دول روس و انگلیس و ترک هر سه شکایات دارند و تقریباً خلع ایشانرا خواستارند . با اینحال واضح است که باید الفرعيه کرد، حضرتعالی چه صلاح میدانید ؛ کی را برای آنجا در نظر گرفته اید؟ بنظر بنده بصير السلطنه بد نیست گرچه در تلگرافات سابق جناب مستطابعالی ایشان را برای ساوجبلاغ فکری نامز دفرموده اید بهر حال عقیده خودتان را عاجلا در باب ارومیه و ساوجبلاغ اظهار فرمائید از ساوجبلاغ هم رابرت رسیده که مأمورین عثمانی ضعف و بی استعدادی حکومت محلیه را استناد نموده برای محافظت جان و مال اتباع خود امنیت میخواهند نمیدانیم این ظهورات بالمال یکجا منتهی خواهد شد علی ای حال توجه فوری در این مسائل لازم است تلگرافات حضرتعالی را برای بیست هزار تومان وزارت جنگ دیده به بنده هم که میکرد فرموده اید همان روز چهاردهم مطرح مجلس وزراء امیدوارم قدر یکه حقوق وطن خواهی و اظهار ارادتم بحضرتعالی است که مبلغ تنخواهی از گمرک حواله کنند که بتوانید عاجلا استعدادی به ارومی و ساوجبلاغ بفرستید . ۱۵۹۷ وزیر خارجه ... گفتند اسمعیل آقا قصد دست برد بطرف ارومی دارد تدارك قوه برحمت زیاد دیده شد رئيس ظفر الدوله بود و موسم زمستان، نقشه را غلط کشیده بود و بی محابا دست بکار زد شکست خورد . از ساوجبلاغ فریاد میکنند آقایان همه خالن دروغگو گفتند ما خودمان دفاع میکنیم از تبریز برای نمایش عده ای نظامی بفرستید که قوه رسمی باشد. ملکزاده را فرستادم هم آقایان تخلف کردند هم او بی اندازه غافل نشست روهن بزرگ واقع شد. خودش را هم اسمعیل آقا اسیر کرده بقطور برد. اقبال السلطنه حرکت اسمعیل آقا را تکذیب میکند که من اینجا هستم او کجا میرود بطوریکه امر بر من مشتبه شد معهذا به ملکزاده تلگراف کردم که هوشیار باشد سیم را اگراد خائن باره کرده بودند و تلگراف باو ترسید در هر حال نهایت غفلت را کرده بود و اسمعیل آقا غفلتا او و جمعیتی را محاصر میکرد و اگر باین اندازه بی مبالاتی نکرده بود میتوانست بمیاندو آب عقب بکشد قریب اگر ادرا خورده بود. متاسفانه در این دوره مرد کار تربیت نشده است، احمد خان سرتیپ مرندی که از قدماست همه جا بیشتر بکار خورد . تركها ارامنه را شکست فاحتی دادند شهرت کرد که بتبریز خواهند آمد. پیشرفت تر ا در ایروان بانک انگلیس از تبریز رفت، میسیون امریکائی جا خالی نمود، آنچه خارجه در تبریز بود فرار کردند حتی رئیس بلژيكي كمرك ، قنول انگلیس مال گرا به کرده بود که در موقع ضرورت تبریز را ترک کند قنسول فرانسه گفته بود هر وقت تركها يصوفیان رسیدند من به باسمتی میروم. اسمعیل خان رئیس قزاق از من تکلیف خواست گفتم چه تکلیفی ؟ گفت عقب نشینی گفتم از من تكليف جلو رفتن بخواهيد . مشير الدوله تلگراف میکند خوب است ملزومات نظامی را از تبریز عقب ببریم جواب دادم کجا ببریم؟ و این حرکت ، عس بیا مرا بگیر است. اگر بناشد آذربایجان برود این ملزومات هم روش وانگهی پنجاه هزار تومان خرج دارد. میرزا آقای فرشچی نیمچه خودش را به هفت فروخت و بطرف عتبات رفت قدفن کردم نگذارند کسی از شهر خارج شود. از سه کابینه تکلیف خواسته بودم که رویه سیاست پاروس و ترک چیست اگفتند خودت میدانی ۱ - اسامی بطرزی که عرب منحوت میگوید بین اکراد شیوع دارد مثلا نعمت الله را نمو اسمعیل
آقارا سمیتفومیگویند.
