خاطرات و خطرات است؛ مجلس غیر از توجه ملوکانه بجریان امور تمنائی ندارد .. ١٨٩ مصالح عمرو و زید غیر از این است. از بی نظمی مالیه استفاده میکنند، عدلیه را بی بند و بار میخواهند که رعیت را بجابن رشوه میگیرند و امتیاز میدهند. اختلاف در منافع مردم درباری است که وجود مجلس را منافی منافع خود میدانند چاکر با آنکه رانده درگاهم ، چون دولتخواه شاهم، از برلن لازم دانستم به وظیفه چاکری عرایض صادقانه را بعرض برسانم. فدوی مهدی قلی اگر در ایران، عنوان مشروطیت پیش نیامده بود. دولت میباست مشروطه از چوب بتراشد. تصور نفرمایند دوباره به حکومت جاهلیت نوشته شد بر میتوان گشت. گفته شده است، مشروطیت در ایران زود بود و مقدمات به مشیر السلطنه چند میخواست منکر نیستم حال امری واقع شده است بزد و خورد بهتر نمی شود . دولت باید بمهربانی و تدمر با حسن نیست مجلس را اداره کند مجلس هرگز تقاضایی بر خلاف خبر مملکت خبر شاه است. اگر خیر عمرو وزید نیست نباشد . به تشدد خبر مملکت نو موغا خوابیدنی نیست و اوضاع روز روز بدتر میشود و خدا داناست یکجا خواهد رسید. بدان شامی که ما دست ولایت امام کفر را از بیخ بر کند ورت زین نیست باور تا بیارم کرم دهری می خوانی دیمور زهر ملت که خواهی سخت سوگند ور از گبران همی دانی به بازند ور اسرائیلیم دانی بعقوب وگر نصرانیم خوانی بفرزند که این را هیکه زی مغرب گرائی بر آرد عاقبت سر از دماوند چهار بیت اول از حسنقلی خان پر امان الله خان والی کردستان است . شمر شعر آخر را بدان ملحق کردم و از غرائب است که آخر کار شاه و ملت در اطراف دماوند خاتمه یافت تعلیقه ای که در ۲۷ رمضان از برلن به یاد اعضای انجمن ايالتي ، يعني مكتوب انجمن ایالتی ارادت کیشان صمیمی خود مرقوم و اظهار غمگساری فرمودند، بر مراتب ۱۳ ذیقعده ۱۳۳۶ از تبریز امیدواری این خادمان وطن افرود راستی خاتم فیروزه بواسحقي خوش درخشید ولی دولت مشعجل بود گر چه بادهای مخالف زمام این کشتی آفت رسیده را از کف کفایت آن کاپیتن عالم روشن ضمیر گرفته نگذاشت به ترمیم چرخهای شکسته آن بپردازند، با يك نظر سطحی می بینیم که عرض و طول آذربایجان، قدم بقدم شهادت میدهد براین که در آن مدت قلیل، چه تعلیمات سعادت باقی گذارده و چه خدمات عبده را در اصلاح حال این مملکت در نظر داشتند. چنانکه سکنه و ملاحين غير آمند. همان نقشه افکار عالمانه را پیشنهاد خود ساخته، سفینه مقصود را فی الجمله غیرتمند. بوقها رسانیدهاند. قبلا همان نکات سیاسی را که متذکر شده اند از تامین تجارت و حفظ حقوق خارجه و نظم طرق و شوراع تماماً فراهم است احتیاج تبریزیان، امروز فقط يوجود يك سرپرست مهربان حضرتعالی است است ، انهم في قصر بنام گمان نمیریم که در این موقع احتیاج وطن، این دعوت خالصانه را قبول نفرموده، امالی عبود تبریز را محروم و بی سرپرست بگذارند و اضحتر عرض کنیم، آذربایجان، امروز چشم یاری و خدمت از حضرت عالی دارد. همینقدر عرض مینمائیم که هرگاه از تشریف فرمائی دریغ فرمائید، وجدان خود و خاک وطن را منموم و مهموم خواهید فرمود. منتظر وصول خط جوابیه هستیم، انجمن آذربایجان تقی زاده، از لندن شرحی من مینویسد. اظهار عقیدت میکند و میگوید : تا شما در تهران بودید ما راست میگفتید، شما که رفتید حقایق بما گفته نشد و شد آنچه شد . سخن در دروغ و راست نیست، سخن در طرز فکر و استفاده از موقع است. عمارت مجلل و دستگاه رنگین
حسن تدبیر نمیآورد. کیفیتی طبیعی لازم است، من در هر موقع باقتضای وقت استفاده میکردم
