خاطرات و خطرات ۱۴۵ در شوال ۲۴ وکلای آذربایجان وارد تهران شدند سر شب خدمت عشير الدوله ور و دو کلای آذربایجان رسیدند منهم بودم پس از طی تعارف مستشار الدوله پرسید اینکه دولت بها داده است مشروطه است یانه متیر الدوله جوابی نداده تکرار شد، بهتر جواب صریحی داده نشد آخر مستشار الدوله برخاست و گفت پس دولت آب در گوئی ما کرده است. سکوئی مجلس پیدا شد. وکلای آذربایجان در منزل حاج اسمعیل مغازه پیاده شده اند روز دیگر با تفاق صنيع الدوله بدیدن آنها رفتم سعدالدوله در صدر مجلس جلوس کرده بقانون اساسی ایراد داشت که ناقص است و از مقدمه ناقص نتیجه ناقص گرفته میشود و این حرف گرمی در کار مشروطیت انداخت که هنوز گشوده نشده است. قدر شربت نگاه نداشتند و روز پروزیر علت افزود. قوانین اساسی فرانسه با باريك را ما هم خوانده بودیم مملکتی که تازه یا سازمانی غیر آشنا میگذارد باید آهسته پیش برود متأسفانه بحكم عادت سیاسی قانون اساسی بلزيت را مصدر قرار دادهاند که براساس فرانسه بود مردم فرانسه سر درب مجلس بنای سپهسالار آتشی مزاج همان قانون کنستیتوان را هم مجری نکردند. کنوانسیون سوابق را از ریشه برآورده اوباش غلبه کردند و خرابیها بار آوردند و ما همان رشته را دنبال کردیم اگر ملاحظات سیاسی نبود میبایست تقلید از انگلیس کرد که همیشه اصول قدیمی را ملحون میدارد و نواقص را اصلاح میکند اگر چه قانون اساسی ما بر بنیان محکم شرع است تندرویها و بوالهوسیها ما را از جاده صلاح بیرون برد ممقصد نرسیدیم سعادت یاری کند انشاء الله راه راست کنیم و بفهوای قانون اساسی بر تشکیل مجلس سنا و حفظ شعائر خودمان موفق شویم بعد الدوله و احتشام السلطنه کار چاق کنهایی داشتند و منتظر بودند با عدم حضور در تهران بریاست انتخاب شوند و هیچکدام وزن صنیع الدوله را در این مقام نداشتند. مجلس تغییر ماهیت نمیدهد و عامه میدانستند مشروطیت چیست انقلابی شنیده بودند سعدالدوله مدتی داماد ما بود و او را خوب میشناختیم نویدهای غیر عملی میداد عند الامتحان يكرم المرء أو يهان احبت السلطنه تند است لكن بملك ایمان دارد سعدالدوله کند و قرم زبان است و بملك ایمان ندارد خان تا سپر نیفکنی از جمله فصیح دین ورز و معرفت که خندان سیحی گوی = کورا جز این مبالغه مستعار نیست بر در سلاح دارد وکی در حصار نیست وکلای آذربایجان دنبال مشروطه را دارند موقع رفتن مجلس شد شرف الدوله بمن نزديك بود آهسته گفتم رختخوابهای خودتان را بمجلس ببرید. همین کار شد. هنگامه بالا گرفت هشت ماده مرتب کردند مواد عمده اش بخاطرم است مشروطیت برقراری انجمنهای ایالتی، عزل مونوز ، منع اولاد ساعد الملك از رفتن به تبریز . شرحى بمشیر الدوله نوشته شدگر اور کرده ام که عین عبارات ضبط شده باشد در صدر قانون اساسی نوشته شده بود بموجب فرمان قضا جریان، من نوشتم معدلت بنیان
1 Constituant
