برگه:حافظ قزوینی غنی.pdf/۱۰۴

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.
قو

امّا بواسطهٔ محافظت درس قرآن، و ملازمت بر تقوی و احسان[۱]، و بحث کشّاف و مفتاح[۲]، و مطالعهٔ مطالع و مصباح، و تحصیل[۳] قوانین ادب، و تجسّس[۴] دواوین عرب، بجمع اَشْتات غزلیّات نپرداخت و بتدوین و اِثْبات ابیات مشغول نشد[۵]، و مسوّد این ورق عفا اللّه عنه ما سبق[۶]

    های و هوی مستان و مشتاقان بی ولولهٔ شوق او نبودی و سرود رود می‌پرستان بی غلغلهٔ عشق او رونق نگرفتی»

    چنین است در نسخه ملک، ی و تقوی ۲: و رامشگری، حن و هندی: و رامشتری (کذا)، باقی نسخ: و ناهید را،– در بعضی نسخ بجای کلمهٔ بعد: «ببرد»،

  1. این عبارت اخیر یعنی « و ملازمت بر تقوی و احسان» مطابق حن و هندی و نسخهٔ آقای دبیرخاقان است که اقدم و اصحّ نسخ دارای این مقدّمه میباشند، سایر نسخ جدیده و نسخ چاپی بجای آن: و ملازمت شغل سلطان، یا: و ملازمت تعلیم سلطان،– و این نسخه بدل برای شرح احوال حافظ خالی از اهمیّت نیست چه بنا بر نسخ جدیده حافظ ملازمت شغلی از اشغال سلطانی را می‌نموده یا معلّم سلطان بوده است در صورتیکه بنا بر سه نسخهٔ قدیمی مذکور ابداً چنین چیزی در بین نبوده و خواجه جز بمحافظت درس قرآن و ملازمت بر تقوی و احسان و تحصیل علم و ادب و تجسّس دواوین عرب بشغلی دیگر از اشغال دنیوی نمی‌پرداخته است،
  2. چنین است صریحاً واضحاً در همان سه نسخهٔ مذکوره، نسخ جدیده: و تحشیهٔ کشّاف و مفتاح،– و این نسخه بدل نیز بهمان لحاظ مذکور بی‌اهمّیّت نیست چه بنا بر نسخ جدیده حافظ حواشی بر کشّاف و مفتاح نگاشته بوده در صورتیکه بنا بر سه نسخهٔ اوّل خواجه فقط ببحث و تدقیق و مطالعهٔ کتب مذکور می‌پرداخته است،
  3. بعضی نسخ: تحصین، بعضی دیگر: تحقیق،
  4. چنین است در حن الف ط ت، نسخ دیگر: تحسین،
  5. چنین است این جمله در حن و هندی و نسخهٔ آقای دبیرخاقان، نسخ دیگر: ولی محافظت درس قرآن و ... و ... از جمع اشتاب غزلیّاتش مانع آمدی و از تدوین و اثبات ابیاتش وازع گشتی،–
  6. در اینجا در نسخ قدیمه و جدیده اختلاف قراءت بسیار مهمّی موجود است از اینقرار: در هفت نسخه از یازده نسخهٔ خطّی دیوان که دارای این مقدّمه میباشند و آن هفت نسخه