شعبان بادولت ساویت عهدنامه ای در مسکو بست و متعهد شد که نگذارد در خاک خود توطئه‌ای برضد روس چیده شود، درین هنگام مصطفی کمال پاشا «آتاترک» هم تازه در ترکیه نفوذ یافته و با سیاست عاقلانه‌ای که داشت و تا آخر نفس آنرا حفظ کرد روسها را بخود متوجه ساخته و با مسکو روابط گرمی پیدا کرده بود.
درین هنگام بود که در آذربایجان ما زمزمه بر ضد دولت مرکزی و عاقد قرارداد بلند گردید و در ۲۰ رجب ۱۳۳۸ صاحبمنصبان سویدی نظمیه را دموکراتهای تبریز بیرون کردند و بتدریج قیام مرحوم شیخ محمد خیابانی که از وکلای دورهٔ دوم مجلس و متمایل بدموکرات بود و رفقایش همه دموکراتهای معروف تبریز بودند، علنی گردید و منجر بآن شد که نام آذربایجان را «آزادی‌ستان» نهادند و قونسول آلمان را محاصره کرده و بقتل آوردند و مجاهد ترتیب دادند و در صدد قطع علاقه با دولت مرکزی بر آمدند، و در حکومت «مشیرالدوله» چنانکه اشاره خواهیم کرد بر افتادند.
در حین گرمی هنگامهٔ تبریز و ورود قوای بالشویک بانزلی و آستارا و اردبیل در تهران از طرف جراید فریادهای ضد قرارداد و تقاضای خروج انگلیس از ایران بلند گردید، در همین احوال نیز نیروی روس در انزلی بر قوای انگلیس چیره شد و قشون انگلیس به منجیل عقب نشست و روسها در آخر شعبان ۱۳۳۸ انزلیرا گرفته وارد رشت شدند و غنایم ذیل علاوه بر کشتیهای «دنیکین» بدست قوای روس افتاد:
۵۰ عراده توپ ـ ۲۰٬۰۰۰ گلوله توپ ـ ۲۰ دستگاه تلگراف بیسیم دریائی ـ ۳ دستگاه تلگراف بیسیم صحرائی ـ ۶ دستگاه هواپیمای دریائی - ۴ دستگاه هواپیمای مسلح ـ ۸٬۰۰۰ خروار پنبه ـ ۱٬۱۵۰ خروار خط (ریل) آهن ـ ۴۰ اطاق راه‌آهن ـ ۳۵۰ خروار عسل. بالجمله در ۱۷ رمضان قریب ۳۰۰ تن قشون روس وارد رشت شدند و یکروز قبل از ورود این عده حکومت میرزا کوچک‌خان در رشت دایر گردید.
در ۲۰ رمضان سفیر تازهٔ انگلیس موسوم به «نرمان» وارد تهران شد و نیز در تهران انتظار ورود ژنرال «هالدن» فرمانده کل قشون انگلیس در عراق عربرا میبردند.
در ابتدای ظهور این وقایع شاه هنوز وارد ایران نشده بود، سلطان احمد شاه در ۹ شعبان ۱۳۳۸ با کشتی «نارگوندا» از «مارسیل» حرکت نمود که از راه بصره و بغداد بایران بیاید، و در ۲ رمضان ببصره رسید و قبل از ورود ببصره در محمره
