برگه:تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، جلد اول.pdf/۶۷

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
سقوط کابینه وثوق‌الدوله

گوید: که صاحبمنصبان انگلیس تصمیم داشتند که صاحبمنصبان قشون ایران از درجهٔ سلطانی ببالا باید انگلیسی باشند و ایرانیان تا رتبهٔ نایب اولی بالاتر نباید ترفیع یابند، و نتیجهٔ مطالعات مذکور در ورقه‌ای نوشته شد که تقدیم رئیس‌الوزرا شود بدون اینکه ذکری از وزیر جنگ بمیان آید و توسط او راپورت تقدیم دولت شود.

این مقدمات باعث شد که دو تن از صاحبمنصبان ژاندارم ایرانی عضو کمیسیون مختلط اعتراض کردند و راپورت کمیسیون را امضا نکردند و خارج شدند که یکی از آنها کلنل فضل‌الله خان از صاحبمنصبان تحصیل کرده و مجرب بود و در انگلستان تحصیل کرده و از ابتدای تأسیس ادارهٔ ژاندارم داخل آن اداره گردیده و بدرجهٔ کلنلی (سرهنگی) ارتقا یافته بود، این جوان بسبب امضا نکردن ورقهٔ راپورت کمیسیون مورد اعتراض وزیر جنگ قرار گرفت و ازینرو روز اول حمل ۲۹ جمادی‌الاخره بعد از ظهر در خانه‌اش خود کشی کرد!

در اواخر این ماه صاحبمنصبان انگلیسی ادارهٔ ژاندارمری را ضبط کردند و خواستند ادارهٔ قزاقخانه را نیز ضبط کنند، با آنکه دو سال بود حقوق قزاقخانه را بانک شاهنشاهی بحساب دولت ایران میپرداخت ـ ادارهٔ مزبور زیر بار نرفته و صاحب‌منصبان جواب دادند که بریگاد قزاق متعلق بشخص اعلیحضرت شاه است و بدون اجازهٔ شاه تحویل کسی نخواهیم داد.

☆ ☆ ☆

حزب دموکرات بعد از عقد قرارداد مبتنی بر عقاید اساسی مملکتی بر دو فریق شده بودند.

علت اصلی آن بود که روزنامهٔ ایران در آن اوقات تحت نظر و بدستور مؤلف این تاریخ نوشته و اداره میشد و مرا عقیده آن بود که باید مردم را در نوشتن عقاید موافق و مخالف آزاد گذاشت و افکار را سانسور و حبس نکرد و در روزنامهٔ ایران نیز این سلیقه را مجری داشته بودم و مقالاتی بر له و بر علیه قرارداد انتشار میدادم.

جمعی از اعضاء کمیتهٔ حزب دموکرات با این سلیقه مخالفت کردند و در روزنامهٔ رعد بیانیه‌ای مبنی بر موافقت قطعی با قرارداد و تقریباً بمخالفت من که همکار آنها و عضو کمیته بودم انتشار دادند و ازینرو افتراقی در جمعیت تولید گردید و رئیس‌الوزرا خود علت

۴۰