اعلای خود رسید و حزب دموکرات در مقبره‌ای که خود و افرادش کنده بودند بدون تشییع و تشریفاتی و بدون تذکر واحترامی دفن گردید!.......
علت اصلی چه بود؟ عدم تشخیص درست و خودخواهی لیدرهای قدیم و کمی جرأت، بدتر از همه اینکه بعد از دایر شدن دولت وثوق‌الدوله دستهای ناپاکی که چون مرده‌اند نباید از آنها ببدی نام برد در انتخابات کمیتهٔ دموکرات دخالت یافت و کسانی که خود را جوانان خاص و الیق از ما میدانستند در کارهای ما شریک شدند و صاحبان ایمان کناره گرفتند...
قرارداد ۱۹۱۹ که آقای وثوق‌الدوله با انگلیس بشرط پذیرفته شدن در مجلس (بعد از نطق احمدشاه در مجلس ضیافت پادشاه انگلیس) بسته بود، در ایران مورد بحث شد، و هر طبقه و حزبی چه تندرو و چه کندرو بقرارداد مزبور حمله میکرد. قرارداد مزبور متکی بحزبی خاص نبود، جمعی قلیل از دموکراتها روزی از آن قرارداد طرفداری کرده بودند و جمعی دیگر از همان حزب مخالفت نموده بودند. نمیشد این موضوع را پایه و بنیاد دو حزب قرارداد، چنانکه قبل از باز شدن مجلس چهارم از طرف جمعی که باز مختلط از هر نوع و جنسی بودند لایحه‌ای منتشر شد که امضاکنندگان آن لایحه که نمایندهٔ مجلس چهارم و اکثریت مجلس را حائز بودند بخلاف قرارداد ۱۹۱۹ پیش از وقت رأی خود را اظهار کردند، علت هم این بود که مردم و داوطلبان وکالت ببهانهٔ وکلای قرارداد به مشیرالدوله نخست‌وزیر فشار میآوردند که انتخابات را بر هم زند و از نو اعلان انتخابات بدهد، این بود که وکلای انتخاب شده برای تبرئه خود آن لایحه را توسط روزنامهٔ رعد چنانکه خواهد آمد منتشر ساختند.
تا اینجا هنوز همه مخلوط‌اند، صحبت از حزب در میان نیست، احزاب همه برهم خورده است، دموکرات و اعتدال و افرادیکه مهاجرت کرده بودند بتهران باز میگردند اما احزاب بحال اول باز نگشته‌اند.
۱۲– قرار داد ۱۹۱۹ و احمدشاه
دولت وثوق‌الدوله بتاریخ ۲۷ شوال مطابق ۱۳ اسد ۱۳۳۶ و ۵ اوت ۱۹۱۸ تشکیل گردیده بود. توضیح آنکه قبل از او صمصام‌السلطنه رئیس‌الوزرا بود و در کابینهٔ
