۱۰ـ سپهسالار اعظم تنکابنی |
کابینهٔ سپهدار بواسطهٔ نزدیک شدن قشون عثمانی بهمدان بتاریخ ۱۲ شوال ۱۳۳۴ مطابق ۱۲ اوت ۱۹۱۶ سقوط کرد و کابینهٔ وثوقالدوله تشکیل گردید. روز ۱۹ همان ماه سفرای متفقین از بیم سقوط تهران و آمدن قوای ترک در صدد برآمدند که شاه و در بار را همراه خود بمازندران ببرند یا خود ترک پایتخت کنند.
درین باب دعوتی در دربار صاحبقرانیه از چهل تن رجال بعمل آمد و از آن جمله سی و پنج نفر حاضر شدند و پس از صحبت از موضوع، رأی مخفی گرفته شد و از مجموع آراء سی و سه رأی بعدم حرکت شاه و دو رأی بحرکت استخراج گردید.... و توسط دولت بسفرای متفقین نیز اطمینان داده شد که در پایتخت بمانند و حرکت نکنند و دولت نخواهد گذاشت قوای ترک باین حدود وارد شود.
☆ ☆ ☆
بعد از آنکه مهاجرت آغاز شد، چیزی نگذشت که انقلاب روسیه هم در گرفت و سپاهیان روس تزاری ایرانرا ترک گفتند و با آزادیخواهان ایران برادر شدند.
روزی در مسجد شاه جمعی از دموکراتها گرد آمده بودند و من برحسب اشارهٔ