برگه:تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، جلد اول.pdf/۲۴۴

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
تاریخ احزاب سیاسی ایران

در همان موقع نه از طرف روسها مالک اصلی و نه انگلیسها مالک ثانوی اظهاری نشد دولت نیز باستناد گذشته و اخطاریه‌های مکرره‌ای که از طرف دولت ایران راجع به ملغی بودن امتیاز خوشتاریا و باستناد بسایر دلائل دیگر جواب یادداشتهای مزبور را داده در این قضیهٔ حیاتی جداً مقاومت کرد.

دولتین روسیه شوروی و انگلیس نیز ناگزیر جوابهای دولت ایران را پذیرفتند پس از چندی از تعقیب موضوع صرفنظر کردند. مدتی بعد هم کابینه قوام‌السلطنه از کار افتاد و کابینهٔ مشیرالدوله روی کار آمده و جداً موضوع را تعقیب نموده تلگرافات مؤکدی در این خصوص و اتمام عمل بنمایندهٔ ایران در امریکا مخابره کرد.

در ضمن یکی از تلگرافات واردهٔ از امریکا این مسئله تذکر داده شد که کمپانی استاندارد اویل پیشنهاد شرکت دادن کمپانی انگلیسی را به دولت مینماید. پیشنهاد مزبور فوراً از طرف مشیرالدوله رد شد و در همین اثنا هم نمایندهٔ ایران در امریکا علاء بدولت تلگراف کرد که یک میلیون دولار قرضه که مقدماتش در کابینه قوام‌السلطنه تهیه شده بود حاضر است.

مشیرالدوله به علاء تلگراف کرد که ما این مبلغ را قبول میکنیم ولی چون دولت ایران و مجلس شرکت دادن کمپانی انگلیسی را با کمپانی امریکائی نمی‌پذیرد اگر قبول وجه مبنی بر قول شرکت مزبور باشد دولت نمیواند آن وجه را بگیرد. نماینده ایران جواب داد که این وجه بهیچ‌وجه مربوط و دلیل بر قبولی شرکت کمپانی انگلیسی نخواهد بود.

روی همین مذاکرات کابینه مشیرالدوله مبلغ یک ملیون دولار را قبول و دستور داد که بوسیله بانک شاهی بتهران برسانند.

متعاقب وصول وجه مزبور بتهران از طرف دولت معادل همان مبلغ حواله بوزارتخانه‌ها داده شد اما در همان موقعیکه این حواله‌ها صادر شده بود ناگهان از طرف سفارت انگلیس به مشیرالدوله اطلاع داده شد که قبول این وجه رضایت ضمنی و تقبل شرکت کمپانی انگلیسی میباشد. بمجرد وصول این خبر مرحوم مشیرالدوله فوراً این مسئله را رد کرد و از طرف دیگر حواله را توقیف نموده دیناری از آنرا نگرفت و به علاء هم تلگراف کرد که چنین اظهاری از طرف سفارت انگلیس شده دولت ایران این وجه را قبول نمیکند و با آنکه صریحاً شما اظهار داشته‌اید که قبول این قرضه

۲۱۷